بیماری اعتیاد رفتاری
ارسال شده توسط safari2021 4 سال پیش

⚠️ گزارش تخلف

اعتیاد رفتاری در مقابل (اعتیاد شیمیایی) یا اعتیاد نرم، یا اعتیاد غیر وابسته به مواد، نوعی از اعتیاد است که منشا آن از مصرف کردن مواد مخدر نباشد. اعتیاد رفتاری عبارت است از انجام اجبارگونه و تکراری یک رفتار تا حدی که منجر به آسیب به سلامت بدنی، ذهنی یا مالی شود. اگر رفتاری با وجود نتایج مخرب فوق تکرار شود، این نشانه ‌ای از اعتیاد فوق خواهد بود. وضعیت ‌هایی که به عنوان اعتیاد رفتاری توصیف میشوند، جزئی از اختلالات تبیین شده در آخرین نسخه از راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌ های روانی (DSM-5) نیست، زیرا به تصریح خود آن مرجع، هنوز شواهد کارشناسانه کافی برای ایجاد معیارهای تشخیصی و توصیف اصولی این رفتارها به عنوان بیماری روانی وجود ندارد.

اختلال اضطراب پس از سانحه

اختلال استرسی پس از آسیب روانی یا اختلال تنش ‌زای پس از رویداد به انگلیسی (Posttraumatic stress disorder) به صورت مخفف (PTSD)، نشانگان یا سندرمی است که پس از مشاهده، تجربهٔ مستقیم یا شنیدن یک عامل استرس ‌زا و آسیب ‌زای شدید روی میدهد که میتواند به مرگ واقعی یا تهدید به مرگ یا وقوع یک سانحهٔ جدی منجر شود.

بیمار نسبت به این تجربه ها احساس ترس و درماندگی میکند، اغلب رفتارهای آشفته و حاکی از بی ‌قراری بروز میدهد و مدام تلاش میکند از یادآوری رویداد و سانحه اجتناب کند. حوادثی همچون سوء استفاده جنسی، تصادف، سوانح طبیعی مانند زلزله، جنگ و… به طور کلی افرادی که چنین رویدادهایی را تجربه میکنند حتی در مورد کودکان، بیشتر از این که ما بتوانیم تجربهٔ آنها را تصور کنیم و احساسات آنها را درک کنیم از آن واقعه رنج می‌ برند. همین امر وجه تمایز استرس پس از سانحه با سایر حوادث زندگی است (استرس بیش از حد طبیعی به حادثه).

گسترش اختلال پسا-ضایعه ‌ای

اگرچه اغلب مردم (۵۰ تا ۹۰٪) یک رویداد بسیار تنش ‌زا را تا پایان عمر به یاد دارند، فقط ۸٪ آنها به PTSD مبتلا میشوند. این بیماری در دوران بعد از جنگ بسیار شایع است (مانند جنگ ویتنام، عراق، ایران، بوسنی هرزگوین و افغانستان). به عنوان مثال، نتایج یک پیش‌ بینی علمی در آمریکا نشان میدهد که از میان سربازان جنگ‌ های اخیر آمریکا، حدود ۱۰٪ در سال ۲۰۲۵ همچنان با این بیماری دست و پنجه نرم خواهند کرد.

همچنین بر اثر اتفاقات مهم زندگی مانند فوت یک عزیز یا طلاق و جدایی و ضربه های عاطفی احتمال ابتلاء به این بیماری زیاد است. به نظر می ‌رسد زمینه ژنتیکی و دوران کودکی در ایجاد این بیماری مؤثر هستند.

علائم اختلال استرسی پس از ضایعه روانی:

• ناآرامی و بی‌قراری، رفتارهای پرخاشگرانه، احساس بیزاری از دیگران.

• گوشه ‌گیری و مشکلات در روابط بین فردی، به‌ سختی انس گرفتن با دیگران.

• احساس گناه و شرم ‌زدگی، بی احساسی و فقر هیجانی که از طریق جمع کردن خود و انقباض عضلات صورت میگیرد.

• واپسروی‌ های رشدی (بازگشت به رفتارهای اولیه کودکان، شب ‌ادراری، مکیدن شست و…)

• رفتارهای تهییجی و برانگیختگی بیش از حد (حالت گوش به زنگ بودن که به محض مواجه شدن با محرک تنش. ‌زا شوکه میشود)

• اختلال خواب، کابوس و خواب‌ های ترسناک (رویاهای هولناک بدون محتوای مشخص).

• اجتناب از افکار و احساسات و حتی اماکنی که وقایع ناخوشایند را یاد آوری میکند.

• تکرار خاطره های آسیب ‌زا از قبیل مزاحمت، تجاوز و… در ذهن.

• تمایل به بازی ‌های تکراری پیرامون حادثه ‌ای که تجربه کردند (درمورد کودکان).

• اختلال در کار روزانه، مشکلات در تمرکز و آموزش.

البته همه این ‌ها باید سه شرط مهم دیگر را نیز به همراه داشته باشند:

• فرد باید در معرض یک رویداد پرتنش قرار گرفته باشد.

• فرد باید مرتب به یاد این رویداد بیفتد و فلاش بک داشته باشد.

• علائم باید بیش از یک ماه طول بکشد.

درمان

فرایند درمان بیمار مبتلا به اختلال ِ پسا-ضایعه‌ ای (ا.پ.ض) تلفیقی از دو رویکرد روان ‌شناسی شناختی و رفتارگرایی است. مداخلات رفتاری شامل: آموزش نحوهٔ مواجهٔ مؤثر با ترس ‌ها، اجتناب از اماکن یا افرادی که وقایع را یاد آوری میکند، میباشد؛ همچنین استفاده از تکنیک آرام‌ بخش و پذیرش احساسات بیمار در کاهش نشانگان استرس پس از سانحه مؤثر است. در روش مداخله در بحران، سعی بر این است که عملکرد عادی بیمار را به وی بازگردانند. روان درمانگر در این روش تمرکزش را معطوف به حل مشکلات، آموزش مهارت ‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و ایجاد شرایطی حمایتی برای بیمار میکند. عضویت در گروه های حمایتی نیز برای کسانی که دچار علائم استرس هستند، مفید است. بیماران با عضویت در این گروه ها حمایت عاطفی دریافت میکنند، با افراد دیگری که شرایط و علائم مشابهی را تجربه کرده اند آشنا میشوند و مهارت ‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و مدیریت شرایط را می اموزند.

اگر علایم فوق بیش از یک ماه تداوم یابد و منجر به اختلال در عملکرد کلی بیمار (شغلی، تحصیلی، رفتاری و…) شود باید نسبت به درمان آن اقدام نمود. برای درمان دارویی از داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین مانند فلوکستین، ضد افسردگیهای سه حلقه ‌ای مانند ایمی ‌پرامین، سیتالوپرام، و کلونیدین استفاده میشود. همچنین پروپرانولول معمولاً برای درمان اختلال اضطراب و هراس شدید نیز تجویز میشود.

حیوانات نیز قابلیت ابتلاء به این اختلال را دارند.

فرایند پرستاری در اختلال استرس پس از ضایعه روانی شامل مراحل زیر میباشد:

• بررسی پرستاری

• تشخیص پرستاری.

• برنامه ‌ریزی اقدامات.

• اجرای مراقبت ‌ها و اقدامات پرستاری

• ارزشیابی و اثر بخشی اقدامات

بررسی

به طور کلی بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی نیاز به بررسی و معاینه کامل جسمی و روانی و اخذ شرح حال کامل دارند. معاینات طبی به این جهت ضرورت دارند که بسیاری از بیماریهای طبی وجود دارند که علایم مشابه اختلالات اضطرابی ایجاد میکنند. پرستار باید بتواند اضطراب مرضی را از اضطراب طبیعی تفکیک نماید. در معاینه بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی هم به علایم روانشناختی و هم به علایم جسمانی باید توجه داشت.

به علاوه پرستار نیاز به تعیین سطح اضطراب بیمار دارد (از طریق مشاهده رفتار کلامی و غیر کلامی بیمار و سؤال از خود بیمار و سؤال در مورد اینکه آیا در مقابل موقعیتهای خاص، احساس اضطراب میکند (کدام واقعه درگذشته به یاد اومی آید او را دچار اضطراب میکند)

بیمار موقع اضطراب به چه کاری مشغول است؟ در کجا دچار اضطراب میشود؟

باید شرح مفصلی از گذشته و حال بیمار تهیه نمود. درشرح حال کشمکش های موجود بین بیمار و سایرین یا دردرون خود بیمار حایز اهمیت است. شروع بیماری ازچه زمانی بوده؟ آیا در آن زمان حادثه ناگواری (سوگ عزیزان، جنگ و…) رخ داده ‌است؟ آیا عوامل استرس زا همراه با شروع بیماری هنوزهم وجود دارند؟

اغلب برای تکمیل بررسی لازم است سطح اضطراب بیمار از طریق دارو کاهش یابد.

تشخیص:

• اضطراب در رابطه با تعارضات ناخودآگاه مشخص با دلواپسی و علایم جسمانی

• ترس در رابطه با موقعیتهای فوبیک مشخص با اجتناب مستمر

• تخریب در تعاملات اجتماعی در رابطه با اضطراب شدید مشخص با انزوا و گوشه‌ گیری

• اختلال خواب در رابطه با اضطراب شدید مشخص با کابوس و سحرخیزی

• اختلال تنفسی در رابطه با اضطراب شدید مشخص با هیپر ونتیلاسیون.

طرح مراقبت پرستاری در درجه اول باید باعث کاهش سطح اضطراب این بیماران شود. برنامه ‌ریزی ‌ها بر اساس تشخیص ‌های پرستاری و مشکلات بیمار است

در مواردی که اختلال، پس از سانحه اخیر شروع شده ‌است پرستار باید اقداماتی در جهت کاهش هیجان و تشویق به یاد آوری ترتیب دهد. باید به بیمار فرصت داده شود که حوادث استرس زا را به یاد آورد و هیجانات مربوط به آن را بیان کند.

مقادیر پایین داروهای ضد اضطراب ممکن است برای آرام کردن فرد ضرورت داشته باشد و یک داروی خواب ‌آور نیز برای بهبود خواب بیمار به مدت چند شب مفید باشد.

رایج ترین استراتژی مقابله ‌ای در این بیماران، اجتناب است، یعنی فرد از صحبت کردن و فکر کردن دربارهٔ آنچه که روی داده، اجتناب میکند و رایج‌ ترین مکانیسم دفاعی، انکار است یعنی فرد ممکن است احساس کندکه واقعاً حوادثی روی نداده ‌است یا آنها را فراموش کند. درچنین مواقعی نیز بیمار باید برای یاد آوری حوادث استرس زا تشویق گردد. همچنین، حمایت‌ های محیطی (مثل دوستان و بستگان) باید فراهم شود و بیمار از معرض استرس دور بماند

پرستار از شیوه های مختلفی در این باره میتواند استفاده کند. تشویق بیمار به صحبت· پرستار باید توضیحات واضحی برای علایم جسمانی اضطراب به بیمار بدهد. کمک به بیمار برای شناسایی موقعیتهای بیرونی اضطراب‌انگیز. کمک به بیمار و خانواده بیمار در جهت تغییر محیط یا تعدیل عوامل اضطراب زا

مداخلات درمورد ترس: تشویق بیمار برای وارد شدن به موقعیت یا شی مورد اجتناب. استفاده از روشهای رفتاری مانند مواجه ‌سازی (بطور تدریجی و حساسیت زدایی یا به طور ناگهانی و غرقه سازی) برای درمان ترس

مداخلات در تخریب تعاملات اجتماعی: آموزش مهارت‌ های اجتماعی و قاطعیت. تشویق بیمار برای شرکت در فعالیتهای اجتماعی. تشویق بیمار برای شروع فعالیتهای طبیعی زندگی روزمره. به بیمار بگوییم هر چقدر تسلیم بیماری شود بر شدت آن افزوده میشود و اومی تواند به تنهایی فعالیتهای اجتماعی خود را شروع کند

مداخلات در اختلال خواب: استفاده از روشهای ساده برای رفع بیخوابی، ایجاد محیط آرام، دوش آب گرم قبل از خواب، فعالیت بدنی، اجتناب از مصرف چایی، قهوه، سیگار و بحث پیرامون مسایل استرس زا. دادن داروی آرامبخش یا خواب ‌آور به مدت چند شب طبق دستور پزشک

مداخلات دراختلال تنفسی: آموزش به بیمار که مکرراً در یک پاکت کاغذی یا نایلون تنفس کند.. آموزش به بیمار که به کندی و تحت کنترل نفس بکشد.

ارزشیابی اختلال استرس پس از ضایعه روانی: ارزیابی پیوسته پیشرفت بیمار برای دستیابی به نتایج شناخته شده چه در داخل بیمارستان و چه در جامعه توسط پرستار. ملاک نهایی برای ارزشیابی نتایج، توانایی بیمار برای عملکرد در سطح انجام فعالیتهای روزانه زندگی در یک سطح آرام.