گسترش عدالت اجتماعی در چهل سال
ارسال شده توسط safari2021 4 سال پیش

⚠️ گزارش تخلف

منظور از عدالت اجتماعی، توزیع عادلانۀ ثروت و درآمد ملی در میان افراد جامعه است. برای سنجش عدالت اجتماعی، بایستی همزمان به کاهش نابرابری و کاهش فقر در میان مردم کشور توجه کرد.

دربارۀ شاخص ضریب جینی

برای تشخیص میزان کاهش نابرابری در توزیع درآمد و توزیع مناسب ثروت در یک جامعه، از شاخص ضریب جینی استفاده میشود. این ضریب یک واحد اندازه گیری است که برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعۀ آماری استفاده میشود.

ضریب جینی بین صفر و یک و یا صفر و صد تعریف میشود. اگر ضریب جینی برابر صفر باشد، یعنی درآمد کشور بین همۀ افراد جامعه به صورت یکسان تقسیم میشود. اگر ضریب جینی برابر صد باشد، یعنی درآمد کشور فقط به یک نفر رسیده و باقی افراد هیچ سهمی از آن ندارند؛ بنابراین اگر ضریب جینی ِ کشوری در طول بازۀ زمانی مشخصی کاهش پیدا کند، نشان دهندۀ افزایش عدالت اجتماعی و کاهش فاصلۀ طبقاتی در آن کشور خواهد بود. مقایسه و بررسی تغییرات این معیار در یک دورۀ زمانی برای هر کشور، ملاکی مناسب برای تشخیص فاصلۀ طبقاتی و موفقیت آن کشور در زمینۀ عدالت اجتماعی خواهد بود. (امکان دارد دو کشور ِ ضریب جینی یکسان داشته باشند؛ ولی یکی نسبت به دیگری ثروتمندتر باشد؛ بنابراین ضریب جینی عمومیت رفاه را در جامعه مشخص میکند و سطح رفاه را مشخص نمیکند.)

روند تغییرات ضریب جینی در دنیا

دفتر برنامه توسعۀ سازمان ملل متحد (UNDP) در سال ۲۰۱۳ گزارشی با موضوع افزایش نابرابری در دنیا منتشر کرده است که در ادامه، بخش هایی از این گزارش آمده است.

افزایش ضریب جینی در کل دنیا، افزایش ضریب جینی در کشورهای توسعه یافته، افزایش ضریب جینی در کشورهای درحال توسعه، افزایش ضریب جینی در آسیا و اقیانوسیه

افزایش ضریب جینی در آمریکا

نمودار تغییرات ضریب جینی در برخی از کشورهای دنیا بر اساس داده های بانک جهانی آمده است. که اگر مایل باشید این نمودارها را در فایل PDF کتاب صعود چهل ساله میتوانید ببینید.

روند تغییرات ضریب جینی در برخی از کشورهای دنیا

روند تغییرات ضریب جینی در آمریکا، از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۶ م

افزایش ضریب جینی در آلمان، افزایش ضریب جینی در فرانسه، روند تغییرات ضریب جینی در کشور آلمان از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۵ م، روند تغییرات ضریب جینی در کشور فرانسه از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۵ م، افزایش ضریب جینی در سوئد، افزایش ضریب جینی در اسپانیا، روند تغییرات ضریب جینی در کشور سوئد، از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۵ م، روند تغییرات ضریب جینی در کشور اسپانیا از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۵ م، افزایش ضریب جینی در دانمارک از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۵ م، افزایش ضریب جینی در کانادا۱۹۸۱ تا ۲۰۱۳ م،

بررسی روند تغییرات ضریب جینی در کشور ایران

همانطور که مشاهده شد، ضریب جینی در اکثر کشورها سیر صعودی داشته است که نشانگر افزایش فاصلۀ طبقاتی و دورشدن از عدالت اجتماعی است؛ اما در مقابل، جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب اسلامی، توانسته است ضریب جینی را به میزان درخورِتوجهی کاهش دهد.

کاهش ضریب جینی در ایران

در ایران، تغییرات نرخ ضریب جینی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۳ ش، ۶.۸ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که بنابر مقاله ای از بانک جهانی، در سالهای آخر رژیم پهلوی، تغییرات ضریب جینی روندی افزایشی داشته است.

خط فقر عبارت است از مقدار درآمدی که برای تأمین حداقل نیازهای فردی در یک جامعه لازم است و تأمین نشدن آن توسط افراد موجب میشود چنین افرادی فقیر در نظر گرفته شوند.

بانک جهانی برای سنجش میزان فقر در کشورهای دنیا، آنها را به چهار گروه تقسیم کرده؛ سپس برای هرکدام از گروهها باتوجه به میزان درآمد و نیز هزینه های زندگی در کشورها، درآمد روزانه لازم برای بهره مندی از حداقل نیازهای فردی را در نظر گرفته و بر اساس آن، درصد فقرای کشورها را مشخص میکند. تقسیم بندی گفته شده به این صورت است:

۱ .کشورهای با درآمد بالا (high income)۲۱.۷ دلار

۲ .کشور های با درآمد بیشتر از متوسط (upper middle income)۵.۵ دلار

۳ .کشور های با درآمد کمتر از متوسط (lower middle income)۳.۲ دلار

۴ .کشورهای با درآمد پایین (low income)۱.۹ دلار

در این تقسیم بندی، ایران جزو گروه دوم یعنی کشورهای با درآمد بیشتر از متوسط قرار دارد.

فقر ایران در زمان پهلوی

فقیربودن ۴۶ درصدی مردم ایران

بر اساس مستندات بانک جهانی، حدود ۶۰ درصد روستاییان و ۳۰ درصد شهرنشینان ایران و با توجه به نسبت بالای جمعیت روستانشین، تقریبا ۴۶ درصد از کل جمعیت ایران در سال ۱۹۷۷ م زیر خط فقر قرار داشته اند.

گزارش بانک جهانی از وضعیت فقر روستایی و شهری در میان افراد و خانوارها در زمان پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی کاهش چشمگیر جمعیت فقیر در ایران. (منبع: بانک جهانی)

روند تغییر درصد افراد زیر خط فقر در ایران، در سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۴ م. (منبع: بانک جهانی)

فقر در دیگر کشورهای جهان

بالا بودن هزینه های زندگی در کشورهای توسعه یافته، درصد جمعیت فقیر برخی کشورهای دنیا بر اساس (Povcalnet) شبکۀ محاسبۀ فقر بانک جهانی بررسی میشود.

فقر بیش از ۱۲ درصدی مردم آمریکا، روند تغییر درصد افراد زیر خط فقر در آمریکا با خط فقر ۲۱.۷ دلار در سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۶ م. (منبع: بانک جهانی)

لینک سایت شبکه محاسبه فقر بانک جهانی: http//iresearch. worldbank. Org/ PovcalNet/ povOnDemand.aspx:

فقر ۴۰ میلیونی، یعنی بیش از ۱۲ درصد مردم آمریکا، براساس اطلاعات مرکز آمار ایالات متحده.

فقر ۱۹ درصدی مردم بریتانیا انگلیس، ایرلند و ... تا سال ۲۰۱۶ م. (منبع: پارلمان انگلیس)

روند افزایشی نرخ فقر در فرانسه؛ ۱۴.۲ درصد در سال ۲۰۱۵ بر اساس اطالعات مرکز آمار فرانسه با خط فقر ملی، در سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ م.

فقر ۱۵.۷ درصدی مردم آلمان، روند تغییر درصد افراد زیر خط فقر و تغییرات توسعۀ اقتصادی آلمان، بر اساس اعلام بانک مرکزی آلمان با خط فقر ملی، در سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ م.

فقر ۱۸ درصدی مردم ژاپن روند تغییر درصد افراد زیر خط فقر ژاپن، بر اساس خط فقر ملی، در سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۷ م. فقر ۱۶.۳ درصدی کودکان ژاپن بر اساس خط فقر ملی و اطالعات وزارت کار، بهداشت و خدمات اجتماعی کشور ژاپن، در سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۲ م.

فقر ۵۰ ِ درصدی افراد بالای ۶۵ سال در کرۀ جنوبی، براساس خط فقر ملی گروه های سنی، در سال ۲۰۱۳ م این کشور.

فقر ۲۱.۹ درصدی مردم ترکیه، در سال ۲۰۱۵ م. روند تغییر درصد افراد زیر خط فقر در ترکیه، بر اساس خط فقر ملی ترکیه، در سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ م (منبع: فکت بوکCIA.)

فقر ۲۵ درصدی مردم عربستان، گزارش روزنامۀ گاردین مبنی بر فقر ۲۵ درصدی مردم عربستان بر اساس خط فقر ملی