چیکو نام یکی از میوههای گرمسیری با پوستی قهوه ای و مزه ای شیرین است. مزه آن نوعی شیرینی خاص است اما اگر میوه آن نرسیده باشد همچون خرمالو بسیار گس می باشد.. درخت چیکو، ساپودیلا نام دارد و صمغ آن درخت که بیشتر برای درست کرد ن سقز آدامس بکار می رفت چیکل نام دارد. چیکو بومی منطقه یوکاتان است. همچنین درخت چیکو در استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان کشت شده و شرایط آب و هوایی و محیطی لازم برای رشد را دارد.
با میوه خوش طعم چیکو یا ساپودیلا و خواص آن آشنا شوید:
درخت چیکو یا ساپودیلا از انواع درختان نواحی گرمسیری است که میوه ای شیرین و خوش طعم دارد. این میوه گرمسیری که طعم آن ترکیبی از موز، انبه، خرمالو و ازگیل ژاپنی است، خواص بی شماری دارد که در این مطلب به شرح آن می پردازیم.
فراروـ وقتی نامی از میوه های گرمسیری برده می شود، در لحظه ذهن ما به سمت میوه هایی مانند موز، انبه و خرما خواهد رفت، در حالی که در مناطق جنوبی کشورمان میوه های گرمسیری متنوعی تولید می شوند که نه تنها تاکنون آن ها را ندیده ایم، اسم شان هم به گوش مان نخورده است.
به گزارش فرارو، در نواحی جنوبی استان سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان به دلیل شرایط آب و هوایی خاص میوه های گرمسیری ناشناخته ای تولید می شود. یکی از درختان میوه مهم و پرخاصیت این مناطق درخت چیکو یا ساپودیلا است. چیکو میوه ای شیرین و خوش طعم است که فواید بسیاری برای سلامتی بدن دارد. در این مطلب شما را با این میوه گرمسیری و خواص آن آشنا خواهیم کرد.
ساپودیلا یا ساپوتا چیکو یک میوه محبوب گرمسیری است که به خاطر عطر و طعم شیرین و خواص دارویی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این میوه با بافت نرم و گوشتی بسیار شیرین و دارای ترکیبی از طعم میوه های موز، انبه، خرمالو و ازگیل ژاپنی است. ایالت کارناتاکا در جنوب کشور هند پس از ایالت هایماهاراشترا، گجرات، تامیل نادو، آندرا پرادش و بنگال غربی بزرگ ترین تولید کننده ساپودیلا در دنیاست. علاوه بر هندوستان درخت ساپودیلا در بنگلادش، مالزی، کامبوج و اندونزی نیز کاشته می شود.
گیاه شناسی
چیکو با نام علمی Manilkara zapota درختی از خانواده Sapotaceae با نام های دیگری همچون ساپوتا، ساپودیلا، سان مانیلا، لاموت، چیکلی، چیکو زاپوته و نازی بری شناخته می شود. این درخت بومی جنوب مکزیک، شمال شرقی گواتمالا و اکثر کشور‌های آمریکای مرکزی است. ساپودیلا درختی چند ساله، تک پایه و همیشه سبز است که با افزایش سن و رشد قامتی پهن و برافراشته به خود می گیرد. ارتفاع این درخت تا ۲۰ یا ۳۰ متر می رسد. با این که کُند رشد می کند؛ اما عمر بسیار طولانی دارد.
درخت چیکو
نهال های چیکو پس از کاشت در پنج سالگی شروع به باردهی می کنند و تا ۸۰ سالگی میوه مرغوب تولید می کنند. از مشخصات ظاهری درخت چیکو می توان به برگ های بیضی شکل و کشیده، سبز و چرمی درخت اشاره کرد که ظاهری زیبا به درخت می دهند. گل های زنگوله مانند ساپودیلا دوجنسی هستند که معمولا در اسفند ماه پدیدار می شوند. میوه های چیکو پس از ۴ تا ۸ ماه بعد از گلدهی قابل برداشت هستند. این میوه ها گرد و تخم مرغی شکل، دارای ۵ تا ۱۰ سانتی متر قطر و حدود ۵ تا ۱۲ سانتی متر طول هستند.
وزن هر میوه بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ گرم است. میوه ها دارای پوستی بسیار نازک به رنگ قهوه ای روشن هستند. گوشت نرم میوه در حالت کاملا رسیده نیز قهوه ای رنگ است. میوه چیکو بسیار شیرین و خوش عطر است. درون میوه چند بذر سیاه رنگ، براق و دوکی شکل وجود دارد که راهی برای تکثیر این درخت گرمسیری است.
تاریخچه استفاده از درخت چیکو در دنیا
مایا‌ها و آزتک ها از قدیم شیره درخت ساپودیلا را که به "Chicle"معروف است، می جوشاندند و پس از خنک شدن و سفت شدن جوشانده آن را به ورقه هایی تبدیل می کرد ند و به عنوان آدامس می جویدند. در سال ۱۸۶۶ میلادی ژنرال سانتا آنا رئیس جمهور سابق مکزیک نمونه ای از شیره درخت چیکو را به یک تاجر نیویورکی به نام توماس آدامز مخترع آدامس داد. آدامز تصمیم گرفت مقداری شکر را با شیره چیکو مخلوط کند و به عنوان یک نوع جویدنی شیرین استفاده کند. این تصمیم آدامز به ساخت گسترده آدامس تبدیل شد.
میوه گرمسیری
از گذشته های دور در جزایر کارائیب، جنوب آمریکا و فلوریدا کشاورزان به منظور استخراج صمغ در تهیه خمیردندان و همچنین تولید میوه به کشت درخت چیکو می پرداختند. اسپانیایی ها این درخت را به فیلیپین بردند. پس از مدتی به دلیل محبوبیت میوه چیکو کشت ساپودیلا در تمام نقاط گرمسیر دنیا گسترده شد. اکنون درخت چیکو در هندوستان، سریلانکا، پاکستان و جنوب شرقی ایران در سطح وسیعی کشت می شود. امروز شهرستان های کنارک، سرباز، چابهار و قصرقند استان سیستان و بلوچستان و شهرستان های رودان، جاسک و میناب در استان هرمزگان از تولید کنندگان اصلی میوه چیکو در ایران هستند.
بذر‌های درخت چیکو شبیه به دانه لوبیا، سیاه رنگ و بسیار محکم هستند. در مرکز هر میوه ۳ تا ۱۲ عدد بذر وجود دارد. بذر‌ها را باید از میوه کاملا رسیده انتخاب کنید؛ آن ها را بشویید و غلاف نرم اطراف پوسته را جدا کنید. بذر‌ها را پس از شست و شو با حوله خشک نمایید. البته شما می توانید بذر‌های چیکو را از فروشگاه های کشاورزی یا فروشگاه های اینترنتی گل و گیاه و بذر خریداری کنید. برای کاشت بذر‌ها به بستر کشت با ترکیب خاک ماسه، خاک برگ و پیت ماس نیاز دارید.
خاک بستر کشت همیشه باید مرطوب بماند. قبل از کاشت بذر می توانید در قسمت نازک دانه، شکاف کم عمق و نازکی ایجاد کنید. اما این روش تنها برای جوانه زنی سریع تر بذرهاست و اجباری در این کار نیست. بذر‌ها را در عمق ۳ تا ۵ سانتی متری از سطح خاک بکارید. بستر کشت را در محیط سایه آفتاب و گرم قرار دهید. جوانه زنی بذر‌ها ممکن است هفته ها طول بکشد. پس از جوانه زدن و رشد نهال ساپودیلا می توانید آن را با احتیاط به باغچه یا گلدان بزرگ تر انتقال بدهید.
نکته
درختانی که از طریق بذر تکثیر می شوند، معمولا قابلیت باردهی یا میوه دهی بالایی نخواهند داشت. میوه آن ها کوچک، دیررس و بی کیفیت است. این درختان را به پایه های دیگر ساپودیلا پیوند می زنند تا علاوه بر میوه دهی بیشتر مقاومت بالاتری نسبت به تغییرات آب و دما به دست آورند.
کاربرد‌های چیکو
از صمغ درخت ساپودیلا استفاده های فراوانی در صنایع غذایی و دارویی می شود. برگ های درخت ساپودیلا به صورت دمنوش برای درمان انواع التهاب، فشارخون و سرفه کاربرد دارد. از میوه های چیکو به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم و با فواید زیاد برای سلامتی به صورت تازه خوری استفاده می شود. به دلیل این که میوه چیکو قابلیت انبار کردن ندارد، از این میوه ها برای ساخت ژله، آب نبات، پودر شربت، مربا، کیک، آبمیوه طبیعی و... استفاده می شود. همچنین عصاره میوه چیکو برای محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار کاربرد دارد.
ارزش غذایی
• میوه چیکو حدود ۵ درصد فیبر
• یک درصد چربی
• ۴ درصد پروتئین
• سرشار از مواد مغذی و مفید، از ویتامین C، A، E
• ویتامین های گروه B شامل، ریبوفلاوین
• نیاسین
• پانتوتنیک اسید
• فولات
• ویتامین B۶
• مقدار قابل توجه ای از عناصر معد نی نظیر آهن
• کلسیم
• منیزیم
• فسفر
• پتاسیم
• سدیم
• روی
طبع چیکو: طبع میوه چیکو یا ساپودیلا، معتدل تا گرم و تر شناسایی شده است؛ در نتیجه افراد گرم مزاج از مصرف بیش از حد میوه بپرهیزند. برای رفع طبع گرم چیکو می توان میوه را به همراه خوراکی ها یا نوشید نی های دارای طبع سرد میل کرد.
خواص میوه چیکو یا ساپودیلا: ساپودیلا میوه ای انرژی زا، پر کالری، دارای چربی کم و فاقد کلسترول است. خوردن این میوه به شما در حفظ سبک زندگی سالم کمک می کند. چیکو به دلیل داشتن فیبر بالا برای گوارش بسیار مفید است. این میوه سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و اجازه نمی دهد که به راحتی به سرما خوردگی مبتلا شوید. ویتامین A موجود در میوه چیکو برای تقویت بینایی موثر است. این میوه معجزه ای برای زیبایی پوست شما خواهد بود.
چیکو مفید برای دستگاه گوارش: میوه ساپودیلا سرشار از فیبر غذایی است. فیبر موجود در این میوه برای هضم غذا بسیار مفید است. این میوه سرشار از یک ترکیب پلی فنولیک به نام تانن است. تانن موجود در ساپودیلا عامل ضد‌التهابی است که به کاهش علائم و تحریکات التهاب در مناطق مختلف دستگاه گوارش همچون سوزش معده و ورم معده کمک می کند. میوه های نارس چیکو میزان تانن بیشتری نسبت به میوه های رسیده دارند. در صورت نداشتن حساسیت به تانن و ترکیبات دیگر میوه نارس می توانید برای رفع اسهال از آن استفاده کنید.
ساپودیلا یا چیکو میوه ای پر کالری است که بیشتر از قند‌های طبیعی فروکتوز و ساکارز تشکیل شده است. این قند‌ها راحت و سریع جذب بدن می شوند. از این رو می توانید در طول فعالیت های ورزشی از آب میوه چیکو یا ترکیب شیر و چیکو استفاده کنید تا انرژی بدن تان حفظ شود.
ساپودیلا تقویت کننده سیستم ایمنی بدن: مقدار قابل توجهی از ویتامین C موجود در میوه ساپودیلا چیکو همراه با سایر آنتی اکسیدان های موجود در آن به بهبود سیستم ایمنی بدن و تقویت آن در مقابله با بیماری های مختلف کمک می کند.
تقویت بینایی با میوه چیکو: میوه ساپودیلا سرشار از ویتامین A است. ویتامین A همچون سدی محافظ در برابر آب مروارید و گلوکوم آب سیاه عمل می کند. جالب است بدانید که ویتامین A برای درمان خشکی چشم حرف اول را می زند. مقادیر کم ویتامین A در بدن باعث خشک شدن قرنیه چشم و کدر شدن بینایی خواهد شد.
ساپودیلا اثرات پیری بر روی پوست را کاهش می دهد: میوه ساپودیلا درخشان کننده طبیعی پوست است. ویتامین E در این میوه پوست شما را مرطوب می کند. همچنین این میوه غنی از آنتی اکسیدان هاست؛ بنابراین با نابودی رادیکال های آزاد در بدن به عنوان عامل ضد پیری عمل می کند. همچنین در کاهش چین و چروک موثر است. جالب است بدانید که میوه چیکو در رفع جوش های چرکی و درد ناک نیز موثر است. با قرار دادن تکه ای از میوه چیکو تازه بر روی جوش موجب رفع التهاب و بهبودی جوش خواهد شد.
چیکو میوه ای تب بر: گاهی اوقات بر اثر بیماری های مختلف مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا افزایش دما در بدن ما اتفاق می افتد که علائمی آزار دهنده به همراه دارد. در طب سنتی هندوستان پوست میوه چیکو را می جوشانند و به بیمار می دهند. متخصصان نیز بر این عقیده اند که جوشانده چیکو برای تسکین سریع تب بسیار مفید است.
مفید برای استحکام استخوان ها: ۹۹ درصد از تمام کلسیم بدن را استخوان ها و د ندان ها تشکیل می دهند. زمانی که وزن تمام استخوان های بدن را در نظر بگیرید، متوجه میزان کلسیمی که در بدن داریم خواهید شد. به همین دلیل است که تغییر در میزان دریافت کلسیم در ساختار استخوان نتایج فاجعه باری خواهد داشت. میوه ساپودیلا علاوه بر کلسیم فراوان دارای مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت استخوان هاست.
چیکو میوه ای ضد سرطان: امروز میوه ساپودیلا به لیست میوه های ضد سرطان اضافه شده است. طبق آزمایشات صورت گرفته در هندوستان بر روی سلول های سرطانی بین موش و انسان مشخص شد که برخی از ترکیبات شیمیایی موجود در میوه چیکو می تواند از پیشرفت و رشد سلول های سرطانی و انواع تومور‌های بدخیم جلوگیری کند.
ساپودیلا ضد التهاب قوی: تحقیقات نشان داده است که میوه چیکو به دلیل داشتن مقادیر بالای آنتی اکسیدان، انواع ویتامین ها و مواد معد نی خواص ضد التهاب قوی دارد و موجب کاهش سطح پروتئین های التهابی و افزایش سطح پروتئین های ضد التهابی می شود.
از فواید دیگر درخت ساپودیلا: از شیره درخت چیکو برای از بین برد ن اثر نیش حشرات استفاده می شود.
• میوه چیکو ادرار آور است.
• ملین و ضد یبوست است.
• میوه و دمنوش برگ های درخت چیکو برای سرماخوردگی و سرفه بسیار مفید است.
• برخی از متخصصان بر این عقیده هستند که میوه چیکو برای کاهش فشار خون نیز موثر است.
• به دلیل داشتن فیبر و قند بالا خورد ن یک میوه چیکو قبل از وعده های اصلی غذایی موجب کم اشتهایی و سپس لاغری خواهد شد.
عوارض مصرف بیش از حد میوه چیکو
• ترکیبی که به لاتکس و تانن معروف است، می تواند در برخی از افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند. این حساسیت می تواند به صورت علائمی همچون قرمز شد ن و تورم پوست اطراف گرد ن پس از مصرف میوه مشاهده شود.
• این میوه سرشار از قند و کالری است که می تواند میزان قند خون را افزایش دهد. بیماران دیابتی باید از مصرف آن اجتناب کنند یا آن را به صورت کنترل شده مصرف نمایند.
• گزارش شده است که به دلیل داشتن مقادیر فیبر بالا و ترکیبات تانن مصرف چیکو در برخی از موارد موجب دل درد و اسهال شده است. علاوه بر این خوردن تصادفی بذر بین میوه موجب استفراغ می شود.
• مصرف میوه نارس چیکو می تواند موجب التهاب یا خارش گلو و مجاری تنفسی شود.
قیمت میوه و نهال چیکو در ایران
میوه چیکو جزء میوه های گران قیمت در ایران محسوب می شود. این میوه هم قیمت با میوه انبه، آناناس، آووکادو یا گواوا است. شاید تنها بتوانید میوه های چیکو را از بازار‌های مخصوص تره بار مانند ابتدای ورودی بازار تجریش خریداری کنید. با این حال مردم جنوب ایران درختان ساپودیلا را در حیاط منازل خود پرورش می دهند. اگر در تابستان به مناطق جنوبی کشور، چون جنوب استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان سفر کردید، می توانید این میوه خوش طعم را از باغداران جنوبی تهیه کنید.
افرادی که در مناطق گرمسیر کشور، چون استان خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، سمنان، یزد، اصفهان، خراسان جنوبی و استان های شمال کشور قصد پرورش درخت ساپودیلا را دارند، می توانند نهال های پیوندی و مرغوب این درخت را با قیمت ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان از صفحات مجازی فروش نهال های درختان گرمسیری تهیه کنند.
نظرات
به یوزبیت؛ خانه محتوا خوش آمدید
یوزبیت، به نویسندگان مستقل این امکان را می‌دهد که رایگان تولید محتوا کنند و با کمک هوش مصنوعی، محتوای خود را به صورت مؤثر به مخاطبان نمایش دهند.
درباره ما . راهنما . اطلاعیه‌ها . اپلیکیشن . قوانین . ارتباط با ما
کلیه حقوق این سایت برای یوزبیت محفوظ می‌باشد.