کلیسای وانک اصفهان
ارسال شده توسط mahdi62 4 سال پیش

⚠️ گزارش تخلف

کلیسای وانک اصفهان | شاهکاری هنرمندانه در دنیای مسیحیت

حضور پیروان دین مسیحیت در ایران سبب شده تا در کشورمان کلیساهایی ساخته شوند. یکی از آنها کلیسای وانک نام دارد که در محله جلفای اصفهان واقع شده و شما را به نوشیدن جرعه ای از هنر، تاریخ و آرامش دعوت می کند. جایی که تنها به خاطر معماری و تزیینات هنرمندانه اش شهرت ندارد بلکه وجود موزه کلیسای وانک و آثار جالب توجهش نیز از دلایل توجه گردشگران به این جاذبه به شمار می روند. ما نیز قدم به اصفهان می گذاریم و آدرس کلیسای وانک را از این و آن می پرسیم تا قدم به درون آن بگذاریم. با کارناوال همراه باشید تا این کلیسا را بهتر بشناسید.

معرفی کلیسای وانک اصفهان

حضور پیروان دین مسیحیت در ایران سبب شده تا در کشورمان کلیساهایی ساخته شوند. یکی از آنها کلیسای وانک نام دارد که در محله جلفای اصفهان واقع شده و شما را به نوشیدن جرعه ای از هنر، تاریخ و آرامش دعوت می کند. جایی که تنها به خاطر معماری و تزیینات هنرمندانه اش شهرت ندارد بلکه وجود موزه کلیسای وانک و آثار جالب توجهش نیز از دلایل توجه گردشگران به این جاذبه به شمار می روند. ما نیز قدم به اصفهان می گذاریم و آدرس کلیسای وانک را از این و آن می پرسیم تا قدم به درون آن بگذاریم. با کارناوال همراه باشید تا این کلیسا را بهتر بشناسید.

چرا کلیسای وانک؟

کلیسای وانک یکی از مشهورترین کلیساهای تاریخی اصفهان و بزرگترین کلیسای شهر است.

این بنا از نظر نقاشی های تاریخی و تزیینات، به عنوان زیباترین کلیسای اصفهان شناخته می شود.

این کلیسا با ترکیب معماری ایرانی و ارمنی ساخته شده و از جمله جاهای دیدنی اصفهان است که نظیرش را در هیچ کجای دنیا نمی توان دید.

در این مکان می توانید از موزه کلیسای وانک هم دیدن کنید.

قرار گیری این کلیسا در محله جلفای اصفهان به شما این امکان را می دهد تا در کنار بازدید از این اثر، لحظات خوشی را در معروف ترین کافه های ایران در این محله بگذرانید.

آشنایی با کلیسای وانک | لمس معنویت در تاریخ

محال است به محله جلفای اصفهان قدم بگذارید و مسحور آن نشوید. گویی زمان به عقب باز گشته و حال و هوایی متفاوت بر فضا حاکم می شود. بنابر اطلاعات موجود، تا قبل از پایان قرن هفدهم میلادی شهر اصفهان، میزبان 6 کلیسا بود؛ در حالی که در منطقه جلفای نو (محله جلفای امروزی) 24 کلیسا وجود داشت و امروزه از آنها تنها 13 کلیسا باقی مانده است. هر کدام از این کلیساها ویژگی خاص خود را دارند اما در این میان کلیسای وانک همچون نگینی در جلفا می درخشد و شما را به درون دنیای خود می کشاند.

کلیسای جامع وانک یا آمنا پرکیچ، کلیسایی تاریخی است که به زمان شاه عباس دوم تعلق دارد. این کلیسا به عنوان مهم ترین کلیسای جلفای نو، مرکزی برای تربیت کشیش ها و خلیفه ها بوده و نقش یک حوزه علمیه مسیحی را داشته است. راهبان بسیاری در اینجا رشد کرده و پرورش یافته و به عالی ترین مقام های مذهبی رسیده اند. امروزه کليسای وانک مرکز خليفه گری و کانون ارتباط ارمنيان اصفهان و جنوب ایران با جهان است و نزد ارمنیان جایگاه ویژه و اهمیت بسیاری دارد.

در طول زمان، این کلیسا صحنه های تاریخی بسیاری را دیده و امروزه با به نمایش گذاشتن آثاری بی بدیل، به عنوان بزرگ ترين موزه اصفهان از آن یاد می شود. کتابخانه این مجموعه با در اختیار داشتن اسناد و مدارک تاريخی که طی چهارصد سال جمع آوری شده اند، از مهم ترين مراکز ارمنی شناسی در دنیا به شمار می رود. فضای زیبای این کلیسا خانه ابدی تعدادی از بزرگان ارمنی را نیز در خود جای داده و این امر بر اهمیت آن می افزاید. ویژگی های منحصر به فرد این کلیسا سبب شده تا نامش از تاریخ 15 دی 1310 با شماره 85 در فهرست آثار ملی ایران نیز قرار گیرد. 

این تنها گوشه ای از جلوه های پر اهمیت و ارزشمند وانک به شمار می رود و بهانه ای دست تان می دهد که قدم به دنیای سرشار از آرامش آن بگذارید و محو تماشا شوید. 

مجموعه وانک شامل دِیر، کلیسای اصلی و صحن آن، ناقوس خانه، کتابخانه، موزه، برج ساعت، اتاق های مخصوص اقامت اسقف و همچنین تالارهای اجتماعات و چاپخانه است که تمامی این بناها مساحتی بالغ بر 8731 متر مربع دارند. از این مساحت، ۳۸۵۷ متر مربع مربوط به ساختمان ها و بقیه متعلق به فضای سبز و باغ وانک است. 

اکثر کلیساهای کهن ارمنی را با سنگ ساخته اند اما وانک با خشت خام بنا شده است. دیوار بیرونی این کلیسا با آجر پوشانده شده و در جای جای آن کاشی های منقش به فرشته های بال دار به چشم می خورد. دیوارهای کلیسا از سطح حیاط تا بامِ طبقه دوم ۱۱/۷۵ متر ارتفاع دارد. دیوار داخلی پوشیده از گچ است و بر روی آن نقاشی های چشم نوازی دیده می شود.

این بنا دارای دو در ورودی است که در اصلی، دری چوبی و بزرگ به شمار می رود و به رفت و آمد مردم اختصاص دارد. سردر این ورودی تصویری به چشم می خورد که نمای داخل دیر را نشان می دهد. این تصویر با کاشی لاجوردی و خاکستری زینت یافته و در بالای آن این عبارت به زبان ارمنی نگاشته شده است:

دیر ناجی همگان محلی برای راهبان

بعد از عبور از سردر وارد دالانی می شوید که در دو سوی آن دو اتاق وجود دارد و قبلا برای رسیدگی به امور مربوط به ارامنه از آن استفاده می شده است اما در حال حاضر، یکی به عنوان مغازه‌ای کوچک و دیگری به عنوان اتاق نگهبانی کاربرد دارد. دالان، شما را به سمت پلکان ورودی راهنمایی می‌کند و کم کم دیدنی های این مجموعه، خودشان را می نمایانند:

برج های ناقوس

 نخستين بنايی كه با ورود به وانک و در سمت راست پلکان ورودی توجه شما را به خود جلب می کند، برج ناقوس است که در سه طبقه در بالای در ورودی دِیر بنا شده است. وجود ساعت بزرگی به وزن 300 کیلوگرم در طبقه دوم این برج باعث شده تا به برج ساعت شهرت پیدا کند.

در چهار سوی این برج، چهار صفحه مدور ساعت نصب شده که هر یک 104 سانتی متر، قطر دارند و صدای زنگ ساعت آن تا دوردست ها به گوش می رسد.

اين برج و ساعت را مارديرُس هُوْناتانیان (Mardiros Hovnatanyan) در سال 1931 میلادی برابر با 1310 هجری شمسی بنا کرده است. در سمت راست در ورودی وانک، کتیبه‌ای به ابعاد ۴۰ در ۵۳ سانتی متر از سنگ مرمر نصب شده و این متن بر روی آن به چشم می خورد:

این برج و ساعت آن را ماردیروس گوورگ هوردانانیان در سال ۱۹۳۱ میلادی به یادبود برادر مرحومش که در سال ۱۹۲۴ میلادی فوت کرده ساخته و هدیه کرده است.

در ابتدا این کلیسا برج ناقوس نداشت و اولین برج آن 38 سال بعد از بنای اصلی دیر ساخته شد و هزینه‌ آن را تاجری ارمنی به اسم هوانجان جمالیان تقبل کرد.

در زیر این برج، دو قبر وجود دارد که یکی از آنها متعلق به سربازی ارمنی است و دیگری یکی از پیشوایان ارمنی را در خود دارد. در سمت راست برج ناقوس کتیبه‌ای بزرگ به رنگ آبی به چشم می خورد که سنگ های صلیبی، آن را در بر گرفته اند. این سنگها به زبان ارمنی، خاچ کارم نام دارند و از کلیساهای ویران شده‌ی جلفا به این مکان انتقال یافته و در این دیوار نصب شده‌اند. 

بر روی بام کلیسا، در بالای در ورودی و حد فاصل دیوار غربی و حاشیه گنبد کوچک کلیسا محوطه ای مربع مانند وجود دارد که برج ناقوس کوچکی به عنوان دومین برج ناقوس کلیسا در آن ساخته شده است. هر ضلع این مربع ۲/۷۵ متر طول دارد و در نقطه تلاقی هر دو ضلع، یک ستون آجری دیده می شود. هر یک از این ستون ها آجری 3 متر ارتفاع دارند و در ارتفاع ۲/۵ متری، هر دو ستون به وسیله یک تیر چوبی به یکدیگر متصل شده اند. هر دو ستون از قسمت بالا، با یک قوس جناغی (1) به یکدیگر متصل هستند و حدفاصل قوس ها و ستون ها با آجر پوشانده شده اند. 

گنبدهای کلیسای وانک

وانک دارای دو گنبد است که عبارتند از: یک گنبد کوچک بر روی محل استقرار عامه مردم و یک گنبد بزرگ بر روی قسمت مقدم محراب کلیسا. با ورود به کلیسا متوجه دو ستون مربع شکل می شوید که در فاصله ۶/۲۵ متری دیوار غربی آن قرار دارند و هر یک از اضلاع آنها دو متر است. در بخش غربی کلیسا با استفاده از بخشی از این ستون ها و پایه‌های دیوارهای جانبی، چهار طاق‌نمای بلند ساخته اند که ارتفاع هر یک به ۱۰/۲۵ متر می رسد و گنبد کوچک و کم ارتفاع کلیسا بر روی آنها قرار دارد.

گنبد دایره وار و بزرگ، مانند گنبدهای مساجد به نظر می رسد و از آنها الهام گرفته است. نمای بیرونی گنبد با آجر پخته زینت یافته و نمای داخلی آن که به رنگ لاجوردی است، با تصاویر مذهبی و تزیینات گلبوته و طلاکاری تزیین شده است. دور تا دور این گنبد، هشت پنجره وجود دارد که در فاصله میان آنها تصاویری از آفرینش آدم و حوا، خوردن میوه ممنوعه، مرگ هابیل و ... دیده می شود.

ساختمان نمازخانه

نمازخانه اصلی کلیسای وانک، پلانی به شکل متوازی الاضلاع دارد و شامل دو قسمت چهارگوش است که قسمت اول شبستان بنا محسوب می شود و قسمت دوم که زیر گنبدخانه است به عنوان محل اجرای مراسم و سرودهای مذهبی مورد استفاده قرار می گیرد. در ازاره های دیوارهای نمازخانه، کاشی های خشتی چند رنگ به کار رفته و در قسمت های بالای آن نقاشی های بر آمده از کتب مقدس به چشم می خورند که تمامی سطح فضای گنبد را نیز پوشانده است.

دور تا دور گنبد، داستان خلقت آدم و حوا توسط نقاشان ارمنی به تصویر کشیده شده و بر محراب بسیار زیبای کلیسا نیز تصاویری از جمله تصویر حضرت مسیح دیده می شود. هیچ گونه تزییناتی اعم از کاشیکاری در نمای خارجی گنبد کلیسا دیده نمی شود و سطح آن تنها با آجر ساده پوشیده شده است.

نقاشی های کلیسای وانک

آنچه که بر حیرت بینندگان وانک می افزاید این است که با قرار گرفتن در فضای کلیسا، در انبوهی از رنگ و نقش محصور می شوند، چرا که تمامی دیوارها، طاق نماها، طوق گنبد، داخل گنبد و تمامی زوایای کلیسا با نقاشی رنگ روغن زینت یافته است.

 بیشتر این نقاشی ها مضامینی از انجیل مقدس را به تصویر می کشند. در قسمتی از کلیسا تصاویری از بدو تولد تا عروج عیسی مسیح بر آنها مشاهده می شود و بر روی بخشی از دیوارها، روز رستاخیز، داوری روز رستاخیز و بهشت و دوزخ، نقش بسته است.

در محل سرود خوانان کلیسا، 4 تصویر همراه با گلبوته هایی در اطراف آن وجود دارد که در آن شکنجه مقدسان به چشم می خورد. تصاویر محل سرود خوانان مربوط به حضرت مسیح است که در اتاقک اشیای مخصوص با تصاویری از بشارت دادن فرشته به حضرت مریم آغاز شده و سراسر کلیسا را دور می زند. تصاویر میانی شامل میلاد حضرت مسیح، سجده سه پادشاه به عیسی، آزمون مسیح توسط ابلیس، آخرین شام عیسی، مصلوب شدن و دفن عیسی، معراج عیسی و ... هستند.

بر دیوار شمالی داخل کلیسا، تصاویر رستاخیز دیده می شود که در بالای آن بهشت، محل ورود رستگاران و در قسمت پایین دوزخِ مهیب با زبانه های آتش، اژدهای چند سر و دیوهای رَم کرده، فرشتگانی که از بالا گناهکاران را به حفره در می آویزند و ... نقاشی شده است.

 هزینه کلیه تزئینات و نقاشی‌ها و تذهیب‌های کلیسا را شخصی به نام خواجه آودیک استپانوس تامین کرده و استادان ارمنی از جمله هوانس مرکوز و کشیش استپانوس و استاد میناس بر روی آنها کار کرده اند.

کلیسای وانک از نظر طلاکاری و تذهیب نمونه ای منحصر به فرد در میان کلیساهای ارمنیان به شمار می آید و آن چنان که در کتیبه دیوار شمالی داخل کلیسا آمده، خواجه اودیک در تزیین و نقاشی دیوارها سهم بسزایی داشته است. متن کتیبه چنین مضمونی دارد:

در تاریخ پنجم فوریه ۱۶۶۹ میلادی، خواجه اودیک که نقاشی‌های این کلیسا را به یادبود خود و در گذشتگان خانواده اش به یادگار گذاشته، رحلت کرد و به مسیح پیوست.

بنای یادبود شهدای نژادکشی ارامنه

در سمت شمال غربی محوطه حیاط کلیسا، محوطه مربعی شکلی وجود دارد و در مرکز آن چهار ستون به چشم می خورد که در بالا به هم می رسند و شکل برج مانندی را تشکیل می دهند. در اطراف این برج، تخته سنگ های حکاکی شده با نقوش هنر ارمنی وجود دارند و در گوشه چپ بنا، طرحی به نام چشمه جاویدان قرار گرفته است.

 این سازه، بنای یادبودی برای شهدای نسل کشی ارامنه است که در سال 1915 میلادی به دست سنگ دلان دولت عثمانی ترکیه کشته شدند. این بنا در سال 1975 میلادی ودر شصتمین سالگرد وقوع این نسل کشی ساخته شد و به نظر طراح و مهندس سازنده آن آلبِرت آجِمیان دارای سه نماد اصلی است که سه مفهوم اصلی را تداعی می کند:

1- نسل کشی ارامنه، که ملت ارمنی و شکوفایی فرهنگ آن در دیار آبا و اجدادیش را از روند رشد طبیعی باز داشت؛ نماد آن هرمی است با قاعده مربعی شکل که به سمت بالا کشیده شده است و تخته سنگ های حکاکی شده، به عنوان سمبلی از فرهنگ چندهزار ساله ارمنی آن را احاطه کرده اند. این نماد هرمی با برشی صلیب مانند به چهار قسمت تقسیم می شود که از هم گسستن ملت و فرهنگ ارمنی توسط نسل کشی را نمایش می دهد.

2- زایش دوباره ملت ارمنی بعد از نسل کشی؛ نماد آن چهارستون برافراشته بر روی بنیان صلیبی شکل است که تاج گنبدی و طاق های فاتحانه شکوه خاصی به آن داده اند.

3- وضعیت غیرطبیعی ملت ارمنی؛ نماد آن طرح چشمه جاویدان است که در آن حقیقت میهن-دیاسپورا ( ارامنه مقیم خارج از ارمنستان)، به شکل یک کاسه هرمی شکل دیده می شود. این کاسه به دونیم تقسیم شده اما با علامت جاودانگی در سرچشمه آب حیات دوباره به هم پیوسته است.

البته بعدها، طرح چشمه جاویدان تبدیل به آتشگاه شد؛ جایی که آتش جاودانه به عنوان یادواره شهدای نسل کشی ارامنه در سال 1915 میلادی بدست دولت عثمانی ترکیه دوباره زبانه می کشد.

هر سال در هفته ای که روز 24 آوریل در آن است، مراسم یادبود شهدای نسل کشی با حضور تمامی اقشار جامعه ارامنه اصفهان در این مکان برگزار می شود تا یاد این عزیزان همیشه زنده بماند.

نگاهی به تاریخ نسل کشی ارامنه

نسل‌کشی ارامنه، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) اطلاق می شود که توسط دولت مردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان صورت گرفت. این واقعه به حدی تلخ بوده که به آن عناوین دیگری همچون هولوکاست ارامنه، کشتار ارامنه و جنایت بزرگ نیز داده اند و به عنوان یکی از اولین نسل‌کشی‌های سده بیستم از آن یاد می شود.

این عملیات در قالب کشتارهای دسته جمعی و نیز تبعیدهای اجباری که منجر به مرگ می شد، انجام می‌پذیرفت و تعداد کل قربانیان آن بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شده‌است. علاوه بر دستگیری و اعدام ارمنی‌ ها، جمعیت بسیار زیادی از مردان، زنان و کودکان ارمنی نیز از خانه و کاشانه خود تبعید شدند در شرایطی که وادار شدند بدون هیچ دسترسی به آب و غذا به قصد مرگ به راهپیمایی در مسیرهای طولانی و بیابانی بپردازند. در طول این تبعیدات اجباری، گزارش های زیادی نیز از تجاوز و آزار و اذیت جنسی قربانیان توسط نیروهای متخاصم وجود دارد.

موزه کلیسای وانک 

کلیساهای بنا شده در اصفهان، مجموعه ای از بناهای مختلف را نیز شامل می شدند که با کاربردهای علمی و فرهنگی ایجاد شده اند و به همین دلیل بود که در حدود صد سال پیش، شخصی به نام طادئوس هُونانیان تلاش خود را به کار گرفت تا اتاق هایى در ضلع شمالى حیاط کلیسای وانک ساخته شود و نگهدارى کتب، نسخ خطى، اشیاى تاریخى در آنها صورت گیرد. 

اولین کتاب مقدس ارمنی در موزه وانک

این سرآغازی برای ایجاد موزه وانک، البته نه به شکل امروزی آن بود. این موزه پس از فراز و نشیب ها به شکل کنونی خود در آمد و در آن می توانید کتب و نسخ خطى، اشیاى مردم شناسى ارامنه، اشیاى مذهبى، تابلوهاى رنگ روغن و ... را ببینید.

در سال 1977 دو تندیس ساخته شده در ایتالیا، اثر هنرمند ارمنی زاوِن آیوازیان، توسط دو فرد نیکوکار به موزه اهدا و در قسمت ورودى آن نصب شد که نمایانگر دو فرد مهم بودند: مسروپ ماشتوتس، مخترع حروف الفباى ارمنی و خاچاطور گِساراتسی، موسس چاپخانه کلیساى وانک در قرن 17 میلادی.

امروزه موزه کلیساى وانک، با قدمت بیش از 100 سال، یکى از پیشگامان موزه و موزه دارى در ایران به شمار می رود و به دلیل داشتن اشیای و فضاى منحصر به فرد خود همواره مورد توجه گردشگران داخلى و خارجى بوده است. طى دهه هاى گذشته بازدید کنندگان زیادی از موزه کلیساى وانک به عنوان یکى از معتبرترین و مشهورترین نهادهاى فرهنگى شهر اصفهان بازدید کرده و از بودن در چنین فضای متفاوتی لذت برده اند.

* چاپخانه | بنایی نابود شده

 به مرور زمان کلیسای وانک گسترده تر شد و کاربری های تازه ای نیز پیدا کرد که از آن جمله ایجاد یک چاپخانه در آن بود. خاچاطور کساراتسی، فردی بود که در سال ۱۶۲۰ میلادی به عنوان خلیفه اعظم ارمنیان جلفای اصفهان منصوب شد و در سفر خود به اروپا در سال ۱۶۳۰ میلادی با چاپ کتاب آشنایی پیدا کرد. او پس از بازگشت از این سفر در صدد برآمد تا تدابیری بیاندیشد و جلفا را نیز صاحب یک چاپخانه کند. 

در سال 1638 میلادی بود که زبور داوود، به عنوان نخستین کتاب در چاپخانه وانک چاپ شد و یک سال و پنج ماه برای چاپ آن وقت صرف شد. دومین کتاب، هاراتس وارگ نام داشت که در سال ۱۶۴۱ میلادی به چاپ رسید و شامل شرح حال روحانیون ارمنی، تارک دنیاها و پندنامه بود. سومین کتاب چاپ شده در این چاپخانه، خورهر تاددر نام داشت که در سال ۱۶۴۱ میلادی چاپ شد و در سال ۱۶۴۲ میلادی نیز چهارمین کتاب به نام ژاماگیرک آدنی به چاپ رسید.

در سال ۱۸۴۴ میلادی مانوگ هوردانانیان، که مقیم جزیره جاوه در اندونزی بود، یک دستگاه ماشین چاپ با کلیه لوازم آن خرید و به زادگاهش، جلفای اصفهان، ارسال کرد. این ماشین چاپ که امروز در معرض دید عموم قرار دارد، چندین سال بدون استفاده باقی ماند تا اینکه در سال ۱۸۷۲ میلادی به همت خلیفه اعظم، گریکور هوهانسیان، چاپخانه‌ای دایر شد و نخستین کتاب این چاپخانه در همان سال به چاپ رسید.

در سال ۱۷۷۰ تا ۱۷۹۰ میلادی مخالفت‌ها با این چاپخانه به بالاترین حد خود رسید و به آتش کشیده شد. تنها چیزی که از آن باقی ماند تعدادی از حروف و قالب ها بود که امروزه در موزه کلیسای وانک نگهداری می شود.

کتابخانه وانک

در زمان کوچ اجباری، ارمنیان برای آمدن به ایران از همه چیز چشم پوشی کردند اما نتوانستند از کتاب هایی که در خانه های خود داشتند، بگذرند و با تحمل زحمات و سختی های فراوان کتاب‌های زیادی را با خود به ایران و محله جلفا آوردند. کتاب ها تنها ثروت ارمنیان هستند که هیچوقت در نزد آنها، ارزش خود را از دست نمی دهند.

وجود این کتاب های ارزشمند باعث شد تا در سال 1884 میلادی توسط خلیفه هُوْهاننِس سورِنیان (Hovhannes Sourenyan)، کتابخانه ای در وانک دایر شود. این کتابخانه در قسمت شمالی دِیر آمِناپرگیچ مقدس و روبروی کلیسای هُوسِپ آرِماتاتسی مقدس، در کنار ساختمان موزه، ساختمان کتابخانه قرار دارد و بیش از سی هزار جلد کتاب به زبان های ارمنی، انگلیسی، فارسی و غیره در آن وجود دارد. کتابخانه وانک با وجود اسناد و مدارک تاريخی موجود در بخش آرشیو، كه قدمت بعضی از آنها به بیش از چهارصد سال نیز می رسد، به عنوان یکی از مهم ترین مراکز ارمنی شناسی شناخته می شود.

ارمنی ها می توانند در هر زمان از این کتابخانه استفاده کنند اما ارایه خدمات به مراجعان غیر ارمنی تنها با ارایه معرفی نامه، در محل و در ساعات اداری امکان پذیر است.

* اماکن اداری

در زمان های گذشته، وانک محلی برای کارهای اداری و قضایی ارمنی های جلفا نیز به شمار می رفت و از تنظیم قباله ازدواج تا تعمیر و ثبت فوت و تولد و امور قضایی مثل شکایات و رسیدگی به آنها در این مکان صورت می گرفت. به همین سبب ساختمانی در مجموعه دایر می شود که در حال حاضر نیز پابرجاست و ارمنی‌های جلفا برای انجام کارهای خود به این محل مراجعه می کنند.

 البته پیش از این، امور ارمنی های بعضی از کشورها مثل هند نیز در همین محل، حل و فصل می‌شد اما در حال حاضر خدمتگزاران مردم، فقط امور ارمنی‌های جنوب ایران رسیدگی می‌کنند. این مکان در جنوبی‌ترین قسمت دیر قرار دارد و زمان ساخت آن به زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار باز می‌گردد.

در قسمت شرقی دیر و رو به روی موزه، ساختمانی دو طبقه نیز ساخته شده که در طبقه اول وسایل و مایحتاج دیر نگهداری می شود و طبقه دوم محل سکونت اسقف و یا خلیفه وقت است.