چارلز پانزی را همه با کلک های مالی او می‌شناسند، که با کمک آن‌ها افراد را متقاعد می‌کرد که میلیون‌ها دلار به او پول بدهند تا او سود خوبی به آن‌ها برگرداند و سود پول آن‌ها را با سرمایه افراد جدید پرداخت می‌کرد!!

اگر می‌خواهید در جمعی فقط نشان بدهید که پانزی را می‌شناسید و آدم آگاهی هستید، احتمالا همین جمله بالا برای‌تان کافی باشد، اما اگر می‌خواهید با این سیستم جواب پس داده، کامل آشنا شوید و از اینکه دچارش شوید جلوگیری کنید، با ما همراه باشید تا سرتان کلاه نرود!!

چارلز پانزی

چارلز پانزی در ظاهر یک تاجر آمریکایی بود، اما در اصل یک کلاهبردار اهل ایتالیا بود. وی متولد سال ۱۸۸۲ در شهر پارما و شهرتش به خاطر پرداخت سود با سرمایه مردم می‌باشد! بعد از اینکه او یک برنامه کلاه‌برداری کلان و فوق‌العاده سودآور را پیاده کرد، این برنامه به نام خودش معروف شد، طرح پانزی! البته چارلز پانزی در سال ۱۹۲۰ دستگیر شد، اما سود نزدیک به ۲۰ میلیون دلاری او در یک سال قطعا خیلی از افراد را وسوسه کرده است تا این طرح را پیاده کنند.

چارلز پانزی پس از شکست‌های زیادی که در زمینه کلاه‌برداری متحمل شد و چندین بار هم به خاطر آن‌ها به زندان افتاد، در جریان دریافت یک نامه از اسپانیا که حاوی یک IRC (کوپن پاسخ بین‌المللی که هزینه ارسال نامه‌ها را پرداخت می‌کرد) به فکر کسب درآمد از طریق آن افتاد. استدلال پانزی این بود که می‌تواند IRC‌ها را از کشورهای دیگر خریداری کرده و در آمریکا با قیمت بالاتری به فروش برساند. البته این درست بود، اما همه ماجرا نبود.

پانزی، اندکی بعد تصمیم گرفت که کار خود را گسترش دهد و با استخدام چند بازاریاب به جذب سرمایه‌گذار برای تجارت خود پرداخت. ادعای پانزی این بود که در یک دوره ۹۰ روزه به سرمایه‌گذاران سود ۱۰۰ درصدی برمی‌گرداند. البته این کار را هم در اغلب موارد انجام می‌داد، اما نه از طریق خرید و فروش IRCها، بلکه با استفاده از سرمایه افراد جدید!

این روند ادامه پیدا کرد و پانزی به گسترش تجارت خود ادامه داد تا جایی که به رکورد باورنکردنی ۱ میلیون دلار درآمد در روز رسید. در آن زمان خیلی از افراد شهر در طرح پانزی سرمایه‌گذاری کرده بودند و حتی اگر سودی هم دریافت نمی‌کردند، باز هم به سرمایه‌گذاری خود ادامه می‌دادند. حتی گفته می‌شود که ۷۰ درصد از نیروهای پلیس نیز در حقه پانزی سرمایه‌گذاری کرده بودند!

همه این اتفاقات در حالی افتاد که پانزی متوجه شده بود تبدیل IRCها به پول عملا غیرممکن است و تنها راه باقی‌مانده استفاده از سرمایه افراد جدید بود. این حجم از رشد یک مهاجر، در یک مدت زمان کوتاه شک و تردیدها را برانگیخت و بالاخره با بررسی‌های انجام شده توسط دادستانی، حساب‌های پانزی مسدود و خود او نیز بار دیگر محکوم شد!! اما سرمایه‌گذاران این طرح، تنها نزدیک به ۳۰ درصد از سرمایه خود را پس گرفتند!

طرح پانزی چیست؟

کلاه‌برداری به شیوه پانزی کار بسیار آسانی است! در این روش کلاه‌برداران، با دادن وعده‌هایی مثل سود کلان در کوتاه‌مدت، سرمایه‌گذاری با ریسک کم یا حتی بدون ریسک، سود بلندمدت یا دائمی و از این قبیل وعده‌های جذاب، سرمایه‌گذاران را مجاب به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

با این روش، گروه اول از سرمایه‌گذاران را به دام می‌اندازند. حالا نوبت گروه‌های بعدی است که با چنین وعده‌هایی و البته با استفاده از این حقیقت که افراد دیگری هم به آن‌ها اعتماد کرده‌اند و در حال حاضر سرمایه خود را در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند، گول بخورند و بر روی تجارت آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند!

با جذب گروه دوم سرمایه‌گذاری، قدم اصلی برای کلاه برداری پانزی برداشته شده است. از این پس جذب سرمایه‌گذار و پرداخت سود به سرمایه‌گذاران اولیه، راحت‌تر انجام می‌شود. در ساختار پانزی، کلاه‌برداران با استفاده از اصل سرمایه افراد، سود پول سرمایه‌گذاران اولیه را پرداخت می‌کنند و این زنجیره به همین شکل ادامه می‌یابد. در واقع در ترفند پانزی ، کلاه‌برداران هیچ گونه فعالیت اقتصادی برای پرداخت سود مشترکان خود انجام نمی‌دهند و سودهای پرداختی از محل اصل سرمایه افراد جدید پرداخت می‌شود.

خیلی از موسسات و بانک‌های خصوصی و بدون پشتوانه از همین طرح های پانزی برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند. در ابتدا  با وعده سودهای کلان، شروع به جذب سرمایه می‌کنند و بعد از گذشت مدت زمانی، دیگر قادر به پرداخت سود نیستند. در این زمان است که سرمایه‌گذاران به دنبال اصل پول خود می‌روند ولی هیچ پولی برای پرداخت وجود ندارد! بدین صورت و در شرایط بد اقتصادی کنونی، اگر بانکی سود بیشتری پیشنهاد داد، به منزله این است که آن بانک به ورشکستگی نزدیک‌تر است، پس مراقب باشید تا سرتان کلاه نرود!

سایت های پانزی در ایران

در ایران نیز علاوه بر بانک‌ها و موسسات مالی، که تنها راه فرار خود از ورشکستگی را استفاده از بازی پانزی می‌دانند، و البته بعدا همین بازی مهمترین دلیل ورشکستگی آن‌ها می‌شود، سایت های پانزی نیز رواج یافته که برخی از آن‌ها حتی شناسایی و دستگیر هم شده‌اند.

مستر دیجی کوین (mrdigicoin) یکی از سایت‌های فعال در زمینه ارز دیجیتال و بلاک چین بود که حتی یکی از سایت‌های خبری معتبر آن زمان نیز با انتشار مقاله‌ای در مورد مدیر این وب‌سایت از وی تقدیر و تشکر کرده بود و از دامنه eu این سایت، که متعلق به اروپاست به عنوان یکی از عوامل اعتبار بخش آن صحبت کرده بود! در حال حاضر هیچ اطلاعاتی از تیم گرداننده این سایت در دسترس نیست.

در شرایط کنونی و با رونق بازار ارزهای دیجیتال، این شیوه کلاه‌برداری در دنیای رمزارزها نیز به چشم می‌خورد. پیشنهاد می‌دهم برای اینکه از آگاهی کاملی در این زمینه نیز برخوردار باشید، مقاله زیر را در مورد اساس رمزارزها بخوانید.

مفهوم ارز رمزنگاری شده!

چندی پیش نیز، سایت جدیدی با همین اسم و دامنه‌ای به آدرس mrdigicoin.io دوباره شروع به فعالیت کرد و وقتی وارد سایت می‌شدید، هیچ گونه اطلاعاتی از گردانندگان آن پیدا نمی‌کردید! تنها در قسمت شرایط این سایت می‌توانستید یک لینک به آدرس قبلی سایت پیدا کنید! در حال حاضر دامنه این سایت از دسترس خارح شده است.

یکی دیگر از سایت‌های این چنینی ایران کوین ماین است. در این سایت شما می‌توانید به انتخاب پلن‌های سرمایه‌گذاری متفاوت بپردازید که سودهای کلانی برابر با ۱۱۰، ۱۱۱ و ۱۱۲ درصد در ماه به مشتریان خود ارائه می‌دهند! این سایت ادعا می‌کند که  درآمد آن از استخراج دوج‌کوین به دست می‌آید، ولی اگر کمی در مورد ارز دیجیتال آشنایی داشته باشید می‌دانید که استخراج ارز دیجیتال ، آن هم دوج‌کوین به این راحتی نیست و به نسبت دیگر کوین‌ها سود بسیاری کمتری نیز دارد! در نتیجه ایران‌کوین‌ماین نیز در لیست اسکم‌ها قرار می‌گیرد.

بروزرسانی جدید:

البته این سایت در حال حاضر پلن‌های سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده و مقدار سود آن‌ها به شکل معقولی درآمده است. اما هنوز هم روش پرداخت این سودها مشخص و معقول نیست.

مراقب باشید به دام وسوسه‌های آن‌ها نیفتید!

یکی دیگر از شرکت‌هایی که طرح پانزی را در ایران اجرا کرد، شرکت سوئیس‌کش (Swisscash) بود که خود را از شرکای شرکت Swiss Mutual Funds معرفی کرده بود. این شرکت با استفاده از ترفند پونزی یا همان پانزی به جذب سرمایه‌گذارانی از کشورهای مالزی و ایران پرداخته بود و البته در این امر موفق هم عمل کرده بود. نجوه کار این شرکت تلفیقی از ساختار پانزی و شرکت های هرمی بود.

سوئیس کش حداقل سرمایه‌گذاری در سایت خود را ۱۰۰۰ دلار تعیین کرده بود و به ازای هر هزار دلار سرمایه‌گذاری، ۲۵۰ دلار در ماه به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کرد. علاوه بر این به ازای معرفی هر سرمایه‌گذار جدید، ۱۰۰ دلار به فرد اول نیز پرداخت می‌کرد!

در همین راستا، شرکت Swiss Mutual Fund هر گونه ارتباطی را با شرکت سوئیس‌کش انکار کرد و در نهایت در سال ۱۳۸۶ نزدیک به ۱۶۰ نفر از عوامل این شرکت و شرکت‌های شبیه به آن که در تهران فعال بودند، دستگیر و روانه زندان شدند.

نشانه های شرکت های پانزی

در تعریف ساختار پانزی و همچنین در مثال‌هایی که از این ترفند استفاده کرده‌اند، به ویژگی‌های مشترکی در بین همه آن‌ها اشاره کردیم. در این قسمت به منظور جمع‌بندی علائمی که نشان‌دهنده یک طرح پانزی هستند را برای شما لیست کرده‌ایم:

• پرداخت سودهای کلان به صورت تضمینی و با ریسک بسیار کم
• ادعای پرداخت سود دائم بدون توجه به وضعیت اقتصادی کشور
• عدم شفافیت هویت افراد صاحب طرح
• عدم شفافیت فعالیت‌های انجام شده برای کسب درآمد ( در برخی موارد حتی اگر سوال هم کنید، به بهانه پیچیدگی زیاد از جواب دادن سر باز می‌زنند!)
• عدم وجود توجیه اقتصادی درباره فعالیت‌های ذکر شده از طرف طراح یا طراحان
• شرایط و ضوابط عجیب و زیرکانه ( برای مثال در سایت ایران‌کوین‌ماین)
• امکان تغییر مقدار سود و کارمزد در هر زمان که طراح بخواهد
• عدم وجود اطلاعات تماس معتبر
• عدم دریافت سند معتبر در ازای سرمایه‌گذاری انجام شده
• پرداخت پول با استفاده از درگاه‌های غیرقانونی و یا ارز دیجیتال
• عدم وجود مجوزهای قانونی برای فعالیت

این‌ها از جمله مواردی است که در صورت مشاهده بهتر است سریعا کلاه‌تان را سفت بچسبید و از آنجا دور شوید!

امیدوارم این مقاله بتواند به شما کمک کند که در دام کلاهبرداری پانزی گرفتار نشوید. همچنین اگر در این زمینه، تجربه‌ای از خودتان و یا نزدیکانتان دارید، با اشتراک‌گذاری آن‌ها در زیر همین مقاله، می‌توانید به دیگر افراد کمک کنید.