در مباحث مربوط به ارز دیجیتال ، رویارویی با عبارت تخصصی بلاک چین اولین علامت سوال بزرگ را برای افراد تازه کار و آماتور های این علم اقتصادی ایجاد می کند.
در مورد بلاک چین و ساز و کار خارق العاده اش چه قدر اطلاعات دارید؟ اگر قرار است در بازار پر تب و تاپ و پرسود ارز دیجیتال وارد شوید، روی بلاک چین حساب ویژه ای باز کنید؛ بلاک چین مبنای عملکرد پر سود شما خواهد بود!
نگران نباشید، بر خلاف نام به ظاهر پیچیده اش، مفهوم نسبتا ساده و در عین حال کاربردی پیش رویتان خواهد بود.

 

بلاک چین به زبان ساده:

بلاک چین (Blockchain) تلفیقی از دو کلمه بلوک(Block) و Chain(زنجیره) میباشد که به طور کلی به زنجیره ای از بلوک ها (زنجیره بلوکی) اطلاق میشود.
مفهوم بلاک چین به صورت کلی در پاراگراف زیر خلاصه می شود :

 

بلاک چین نوعی سیستم گزارش و ثبت اطلاعات است اما با این تفاوت که در این سیستم، اطلاعات ذخیره شده بین همه اعضای شبکه توزیع شده و به اشتراک گذاشته شده می شود و با استفاده از رمزنگاری، دستکاری و تغییر اطلاعات این سیستم امکان پذیر نیست.

اولین ایده بر روی شبکه بلاک چین در سال ۱۹۹۱ اتفاق افتاد اما این شبکه رمزنگاری شده تا قبل از ورود ابر قدرت پر حاشیه اش، بیت کوین، تقریبا ناشناخته بود.

مهمترین و معروفترین استفاده بلاک چین برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ و به جهت استفاده در ارز دیجیتالی بیت کوین (Bitcoin) اتفاق افتاد. بیت کوین در واقع اولین نمود کاربردی تکنولوژی بلاک چین بود که از این شبکه برای ذخیره اطلاعات دارایی کاربران استفاده میکرد .

 

امکان ثبت هر نوع اطلاعاتی در فناوری بلاک چین فراهم است؛ از اطلاعات شخصی گرفته تا جرایم و همچنین اطلاعات حساب های مالی دیجیتالی کاربران! این اطلاعات در بلوک ها ذخیره شده و در نهایت چندین بلوک رفتاری زنجیروار دارند و در شبکه به یکدیگر متصل می شوند.

در زنجیره بلوکی و در هر یک از بلوک ها علاوه بر اطلاعات ثبت شده، چیز دیگری به نام ” هش “ وجود دارد. یک هش در واقع رشته ای از کاراکترها می باشد که با توابع خاصی ساخته شده است. فرض کنید یک بلوک داریم که حاوی اسامی تعدادی از افراد است ، هش این بلوک که از توالی تصادفی حروف ایجاد شده بصورت ” NYSEM ” می باشد. هر بلوک علاوه بر هش اختصاصی خود حاوی هش بلوک قبلی نیز می باشد.

هش در بلاک چین با توابع خاص ریاضی ساخته می شود بطوریکه کوچکترین تغییر در کاراکترها و اطلاعات ثبت شده در بلوک باعث تغییر در هش شده و در نتیجه هش مورد نظر را از درجه اعتبار ساقط میکند و به همین ترتیب همه هش های بلوک های دیگر نیز بی اعتبار خواهند شد. به همین علت است که به این فناوری، بلاک چین یا زنجیره بلوکی میگویند.

از آنجایی که تکنولوژی بلاک چین یک شبکه توزیع شده است و داده های آن در یک سرور یا کامپیوتر خاص مرکزی قرار ندارند بلکه هر کامپیوتری که به شبکه متصل است، یک نسخه از بلاک چین را دریافت میکند، امکان تغییر و دستکاری داده ها و همزمان به روز رسانی هش ها عملا وجود ندارد.

فرض کنید من یک برگ کاغذ حاوی اطلاعات خاصی را در دست دارم، ۱۰۰ عدد کپی از آن تهیه کرده و بین ۱۰۰ نفر تقسیم میکنم . حال اگر من تغییراتی در نسخه خودم ایجاد کنم مسلما قابل پذیرش برای بقیه افراد نخواهد بود زیرا همه آنها یک کپی از نسخه اصلی را دارند.

هنگامی که شما به یک بلاک چین متصل میشوید ، یک کپی از کل بلاک چین را دریافت میکنید. بنابراین هیچگونه تغییری در بلوک ها توسط شما امکان پذیر نیست.

انواع بلاک چین:

 

امروزه سه نوع از تکنولوژی بلاک چین قابل راه اندازی است اما در آینده بسته به نیاز جامعه قطعا انواع جدیدتری از فناوری بلاک چین رونمایی خواهد شد :

1. بلاکچین عمومی ضد انحصاری
2. بلاکچین عمومی انحصاری
3. بلاکچین خصوصی انحصاری

۱-بلاک چین عمومی ضد انحصاری:

مثال : بیت کوین ،اتریوم و… انواع سیستم های عمومی و آزاد

در این نوع بلاک چین که بیت کوین و اتریوم نمونه هایی از آن هستند ما انحصار تراکنش ها را در اختیار نداریم . یک مثال از بیت کوین میتواند مسئله را روشن کند

من ۱۰ بیت کوین دارم و میخواهم آنها را برای فرد دیگری ارسال کنم، به افرادی که در شبکه فعال هستند و تراکنش ها را انجام میدهند (ماینرها) اعلام میکنم که من میخواهم این ۱۰ بیت کوین را به این آدرس کیف پول ارسال کنم.

آیا این ادعا که من ۱۰ بیت کوین دارم واقعا درست است؟ آیا تقلبی در کار نیست؟

ماینرها از این اعلام باخبر شده و تایید معامله و تراکنش را آغاز میکنند ، توجه کنید که فرد تایید کننده تراکنش کاملا تصادفی بوده و ما نمیتوانیم فرد خاصی را برای انجام تراکنش انتخاب کنیم.

در این نوع بلاک چین همه افراد جامعه میتوانند قرارداد هوشمند ایجاد کرده یا پول و اطلاعات را داد و ستد کنند و البته اطلاعات مهمی که در بلاک چین عمومی ضدانحصاری قرار دارند با رمزنگاری محافظت میشوند پس هیچکس قدرت حذف ، تغییر یا دستکاری در بلاک چین را ندارد.

 

۲-بلاک چین عمومی انحصاری:

مثال : شرکت های مواد غذایی

در این نوع از فناوری بلاک چین، فرد یا افراد خاصی برای تایید و انجام فعالیت ها انتخاب میشوند. برای مثال ممکن است این افراد کارمندهای بخش خاصی از یک شرکت تجاری باشند یا حتی مدیران شرکت و یا فراتر از آن افراد خاصی در دولت ها. در این مورد، داده ها برای همه قابل مشاهده است ولی در عین اصل محافظت از اطلاعات نیز رعایت می شود.

میتوان از کدهای QR بر روی بسته بندی های مواد غذایی بعنوان مثالی از این نوع بلاک چین نام برد. مشتریان با اسکن این کد میتوانند به نام فروشگاه، تاریخ تولید و غیره پی ببرند اما فقط میتوانند آنها را مشاهده کنند و قادر به اعمال تغییر هیچ یک از این اطلاعات نخواهند بود. تایید و ثبت این اطلاعات هم به عهده کارمندان کارخانه مورد نظر است و هنگامی که این اطلاعات ثبت شدند دیگر قابل تغییر نخواهند بود.

۳-بلاک چین خصوصی انحصاری:

این نوع بلاک چین در سازمان ها و ادارات برای امور مالی مورد استفاده قرار میگیرد. فقط افراد خاصی در سازمان برای تایید فعالیت ها انتخاب میشوند (مثلا کارمندان بخش مالی یک اداره) و همچنین فقط افراد خاصی نیز قادر به مشاهده اطلاعات ثبت شده هستند (مثلا مدیر شرکت)
بسته به سیاست هر شرکت این سیستم از بلاک چین میتواند مورد استفاده قرار بگیرد.

بلاک چین از دیدگاه فنی:

بلاک چین را همانند یک حافظه رمزنگاری شده در نظر بگیرید که اطلاعات بر روی آن ذخیره شده و این حافظه بین همه افرادی که در شبکه وجود دارند، توزیع شده است.

در تکنولوژی بلاک چین افراد زیادی میتوانند اطلاعات را بایگانی کرده و همچنین روند ثبت و به روز رسانی اطلاعات را کنترل کنند.

در بلاک چین هیچ مدیر، ادمین یا سیستم مدیریتی برای کنترل ، تغییر ، دستکاری و یا تایید فعالیت ها وجود ندارد بلکه همه افرادی که در این شبکه حضور دارند مالک اطلاعات و پایگاه داده این تکنولوژی هستند . پایگاه داده در این فناوری کاملا توزیع شده است که خود یکی از ویژگی های متفاوت و بسیار مهم تکنولوژی بلاک چین به حساب می آید. در بلاکچین، هر کاربر یک گزارش مستقل ثبت میکند که با همراهی گزارشات دیگر تبدیل به یک مجموعه از رکوردها میشود .

اعتماد دیجیتال

اعتماد اصل مهم و تاثیر گذاری برای تمام معاملات و روابط مالی-تجاری است؛ به زبان ساده، این حق ماست که از طرف مقابلمان کاملا مطمئن شویم. آیا او همان کسی که ادعا میکند هست؟ آیا میتواند وعده های خود را عملی کند؟

در بلاک چین برای هر فرد یک کلید خصوصی رمزنگاری شده تعبیه شده است که نشان دهنده مالکیت است و اطلاعات احراز هویتی را اثبات می کند. همچنین هر فرد را کنترل می کند تا اطلاعات شخصی را بیش از حد نیاز در اختیار دیگران قرار ندهد.

اما تنها تایید اعتبار کافی نیست. داشتن مجوز و پول کافی برای انجام تراکنش نیاز به اعتمادسازی دارد و برای تحقق این امر باید یک شبکه توزیع شده نظیر به نظیر وجود داشته باشد . این شبکه توزیع شده باید در امور حسابداری قابل اجرا بوده و امنیت آن تضمین شده باشد.

تاییدیه ها و مجوزهای لازم بدون نیاز به افراد شخص ثالث هستند که تعامل در دنیای دیجیتال را فراهم میکند. با تکنولوژی بلاک چین ارتباطات قدرتمند و جدید در دنیای دیجیتال قابل پیاده سازی هستند.

در نهایت به عنوان کلام آخر و به عنوان خلاصه، از فناوری بلاک چین به عنوان ستون فقرات تراکنش اینترنتی یاد میشود.