عقیقه نه‌تنها از منظر دینی عملی پر برکت است، بلکه از لحاظ اجتماعی نیز عملی خیرخواهانه و انسانی محسوب می‌شود. خواندن دعای مخصوص، رعایت آداب قربانی و تقسیم گوشت بین نیازمندان، تمامی این اعمال نشان‌دهنده سپاس و شکرگزاری از خداوند مهربان است. با انجام درست این سنت، می‌توانید از برکات و خیرات آن برای فرزند خود بهره‌مند شوید.

معنای عقیقه چیست؟

عقیقه از کلمه «عَقّ» به معنای بریدن گرفته شده است. در اصطلاح فقهی، عقیقه به ذبح گوسفند یا حیوان دیگری (با توجه به شرایط شرعی) به نیت فرزند تازه متولد شده اشاره دارد. این عمل، به عنوان یکی از امور مستحب در دین اسلام مطرح شده و دارای اجر بزرگی است.

تقسیم گوشت عقیقه

پس از ذبح حیوان، گوشت قربانی باید به‌طور اصولی تقسیم شود. براساس احکام اسلامی، این گوشت بهتر است به سه بخش تقسیم شود:

توصیه شده است که گوشت عقیقه به صورت پخته شده در اختیار نیازمندان قرار گیرد.

یک قسمت برای فقرا و نیازمندان.

یک قسمت برای خانواده و نزدیکان.

یک قسمت برای مصرف خود خانواده.

دعای مخصوص عقیقه

دعای عقیقه برای دختر و پسر فرقی ندارد .این دعا علاوه بر نشان دادن تسلیم و شکرگزاری به درگاه خداوند، حفاظت از نوزاد را نیز به همراه دارد. خداوند با لطف و کرمش، این قربانی را وسیله‌ای برای دفع بلا و بیماری‌ها قرار می‌دهد.

اهمیت این دعا

«اللّهمَّ لکَ والیکَ هذه العقیقهُ عن [اسم نوزاد]...»

هنگام ذبح حیوان در مراسم عقیقه، خواندن دعای مخصوص توصیه شده است. این دعا، به نیت حفاظت و برکت برای نوزاد خوانده می‌شود. متن دعای عقیقه به شرح زیر است:

حیوانی که برای عقیقه انتخاب می‌شود باید دارای شرایط خاصی باشد. این شرایط شامل موارد زیر است:
باید سالم باشد و هیچ عیب ظاهری نداشته باشد.

• سن حیوان باید به حد نصاب رسیده باشد. گوسفند حداقل باید یک ساله و بز دو ساله باشد.
• حیوان باید ذبح شرعی شود و گوشت آن قابلیت استفاده داشته باشد.

عقیقه برای دختر

در سنت عقیقه، جنسیت نوزاد تأثیری در اصل حکم ندارد. لذا برای دختر و پسر هر دو می‌توان عقیقه انجام داد. توصیه شده برای دختران یک گوسفند قربانی شود. البته در برخی جوامع ممکن است تفاوت‌هایی در نحوه اجرا دیده شود، اما اصل حکم تغییری نمی‌کند.

زمان مناسب برای عقیقه

از دیدگاه دین اسلام، بهترین زمان برای انجام عقیقه در روز هفتم تولد نوزاد است. اگر این کار در روز هفتم ممکن نباشد، در روز چهاردهم یا بیست و یکم انجام آن توصیه می‌شود. همچنین اگر در این دوران هم انجام نشد، هر زمانی که خانواده توانایی داشتند می‌توانند اقدام کنند.
براساس احکام اسلامی، انجام عقیقه برای هر نوزاد (پسر یا دختر) مستحب مؤکد است. توصیه شده است خانواده پس از تولد فرزند خود، در اولین فرصت عقیقه کنند. البته اگر خانواده‌ای توان مالی برای انجام این سنت نداشته باشد، آن‌ها معذور هستند و تکلیف واجب بر دوششان نیست.