قنات زارچ یزد، طولانی ترین قنات جهان
ارسال شده توسط mahdi62 4 سال پیش

⚠️ گزارش تخلف

قنات زارچ یزد، در میان آثار تاریخی یزد، جایگاه ویژه ای دارد. قنات زارچ، طولانی ترین قنات جهان در قلب شهر یزد قرار دارد. این قنات نمادی از اوج هنرمندی و سخت کوشی مردمان دیار یزد برای حفظ حیات در دل کویر ایران است.

مقدمه ای از شهر یزد

شهر یزد که به واسطه شکوه آثار تاریخی و معماری شگفت انگیز خود، سال ها است به یکی از برترین قطب های گردشگری ایران تبدیل شده است و از اولین اتنخاب های توریست های خارجی برای مسافرت به ایران می باشد. البته نباید از مردمان میهمان نواز، آداب و رسوم و صنایع دستی یزد غافل شویم؛ چراکه این ویژگی های برجسته در کنار آثار تاریخی یزد، در عرصه گردشگری اهمیتی دوچندان برای یزد ایجاد کرده اند. اما قنات زارچ یزد، در میان بهترین مکان های دیدنی یزد برای بازدید، یک پیشنهاد ویژه است و فرصت تماشای آن را در سفر به یزد نباید از دست دهید.

قنات زارچ یزد، طولانی ترین قنات جهان

قنات زارچ یزد، در میان آثار تاریخی یزد، جایگاه ویژه ای دارد. قنات زارچ، طولانی ترین قنات جهان در قلب شهر یزد قرار دارد. این قنات نمادی از اوج هنرمندی و سخت کوشی مردمان دیار یزد برای حفظ حیات در دل کویر ایران است. با بخش گردشگری هتل یار همراه باشید، تا قنات زارچ یزد، طولانی ترین قنات جهان را در مقاله ای اختصاصی، با هم بررسی کنیم.

سال ساخت قنات زارچ یزد

مطابق با نوشته های تاریخی در مورد شهر یزد، سال ساخت قنات زارچ به حدود سال 1300 میلادی بازمی گردد. یعنی بیش از 700 سال از عمر قنات زارچ یزد می گذرد، طبق برخی دیگر از اسناد حتی قدمت طولانی ترین قنات جهان به بیش از 3 هزار سال هم می رسد.

قنات زارچ و مسجد جامع یزد

پس از بهره برداری های اولیه از قنات زارچ یزد، بعد از ورود اسلام به ایران، مسجد جامع شهر یزد در کنار این قنات احداث می شود. پس از ساخت مسجد جامع یزد، چند میله از چاه های قنات زارچ در کنار مسجد جامع یزد قرار می گیرد تا علاوه بر استفاده برای آب انبار وسیع زیر مسجد، نماز گزاران نیز برای وضو و غیره از آن استفاده کنند. نکته جالب این است که این پایاب از قنات زارچ هنوز هم قابل استفاده می باشد.

قنات زارچ از کجا شروع می شود؟

قنات زارچ یزد، از حوالی شهرستان فهرج آغاز می شود و با عبور از روستاهای دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد می شود. قنات زارچ پس از طی محله های گوناگون یزد همچون محله میدان امیرچخماق یزد و همچنین مسجد جامع یزد، از این شهر خارج شده و به طرف زارچ ادامه مسیر می دهد. طول قنات زارچ به بیش از 80 کیلومتر می رسد.

تعداد شاخه های قنات زارچ

قنات زارچ در مجموع از سه شاخه با نام های شیرین، شور و ابراهیم خویدکی تشکیل شده است. در ضمن سه شاخه طولانی ترین قنات جهان کاملا جدا از هم می باشند.

شاخه ای که از مسجد جامع یزد می گذرد شاخه شور قنات می باشد و علت شوری این شاخه چاه مادر آن است که در منطقه ای از آب های شور قرار گرفته است. از طریق 60 پله امکان دسترسی به این پایاب وجود دارد.

بیش از دو هزار چاه آب!!!

از نکات منحصربه فرد در مورد قنات زارچ یزد این است که در مسیر این قنات بیش از 2000 حلقه چاه احداث شده است، که نه تنها در سطح ایران بلکه در سطح جهانی بی نظیر است.

بررسی وضعیت کنونی قنات زارچ یزد

همان طور که گفتیم قنات زارچ 3 شاخه دارد، البته شاخه های شیرین و ابراهیم خویدکی به طور کامل خشک شده اند. در حال حاظر تنها شاخه شور فعال است و حدود 72 کیلومتر آبدهی می کند. شاخه شور در بالا دست بیشتر میزان آبدهی خود را دارد که حدود 60 لیتر در ثانیه می باشد.

این درحالی ست که تا کمتر 50 سال پیش، میزان آبدهی قنات زارچ یزد، بیش از 150 لیتر در ثانیه بود. حفر چاه های بی رویه، ساختمان سازی در حریم قنات، نشست و هدایت فاضلاب ها به درون قنات و .. از علل کاهش آبدهی قنات زارچ شده اند و معجزه تاریخی یزد را رو به مرگ کشانده اند.

مالکان قنات زارچ

مالکان فعلی قنات زارچ 10 نفر می باشند و حدود 800 خانوار از آب این قنات جهت کشاورزی استفاده می کنند. در حال حاضر حدود 40 هکتار توسط این قنات آبیاری می شود.

بررسی چاه‌های مربعی، یادگار دوران زرتشتیان

یکی دیگر از ویژگی های عجیب قنات زارچ یزد، وجود چاه هایی با مقطع های مربعی می باشد که برخلاف دیگر قنات ها می باشد. زمان احداث چاه ها مربعی طولانی ترین قنات جهان به دوران زرتشتیان باز می گردد.

و در پایان

متاسفانه قنات زارچ که در سال 1384 در فهرست آثار ملی قرار گرفته، در حال حاضر اوضاع مناسبی ندارد و در حال خاموشی تدریجی برای همیشه می باشد. همچنین طبق برنامه ریزی هایی که انجام شد، البته قنات زارچ یزد در سال 2016 ثبت جهانی شد تا ایران به طور رسمی صاحب طولانی ترین قنات جهان شود.