
میدان مرکزي شهر اصفهان
میدان نقش جهان همچنین معروف با نام تاریخی میدان شاه و پس از انقلاب 1357 ایران با نام رسمی میدان امام، میدان مرکزي شهر اصفهان است که
در قلب مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد. سایر نامهایی که براي میدان نقش جهان ذکرشده عبارتند از: میدان، میدان بزرگ، میدان اصلی شهر،
میدان نو، میدان قصر، میدان سلطنتی، میدان بزرگ شاهی . بناهاي تاریخی موجود در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عالیقاپو، مسجد شاه
(مسجد امام)، مسجد شیخ لطفاالله و سردر قیصریه که ورودي اصلی بازارچه اصفهان است. علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان
واقع شدهاست که عموماً جایگاه عرضه صنایع دستی اصفهان میباشند. پیش از آنکه شهر اصفهان به پایتختی ایران صفوي برگزیده شود در محل این
میدان باغی گسترده و وسیع وجود داشتهاست به نام «نقش جهان». این باغ همچنین محل استقرار ساختمانهاي دولتی و کاخ فرمانروایان تیموري و
آققویونلوها بود. در آن زمان بخش میدانی باغ، »در کوشک «نام داشت. این بخش در ضلع غربی میدان نقش جهان امروزي و در محل ساخت کاخ عالی
قاپو قرار داشتهاست. در دوران سلجوقیان، دست کم بخشی از باغ نقش جهان به نام به میدان «کوشک» بودهاست. میدان کوشک، جایگاه اعدام
محکومان به اعدام و برگزاري برخی از آیینهاي رسمی همچون جشن نوروز بودهاست. از ابتداي سلطنت شاه عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار
بزرگتر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آیین چراغانی و آتشبازي در آن برپا شدهاست منابع گوناگون، بناي به شکل فعلی را در دوره
سلطنت شاه عباس اول و به سال 1011 قمري دانستهاند استاد محمدرضا و استاد علیاکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که میدان را طرحریزي
نموده و آن را به شکل فعلی بنا نهادهاند. نام این دو معمار بر سردر بناهاي پیرامونی میدان به چشم میخورد. همچنین طراحی و نظارت بر اجراي بناهاي
اطراف بر عهده شیخ بهایی بوده است. بر روي هم رفته این نوع طراحی میدان، که از آن با نام میدان ایرانی نام برده میشود و پیوندي از بازار، مرکز
حکومتی و محل مذهبی (مسجد) است، پیش از میدان نقش جهان نیز در اصفهان در میدان کهنه یا همان عتیق که الگوي اصلی میدان نقش جهان و
قدیمیترین نمونه این نوع از میدان است، در یزد در میدان امیرچخماق، در قزوین در میدان شاه و در تبریز در میدان صاحب آباد داراي سابقه
بودهاست. این میدان در سده یازدهم هجري قمري (سده هفدهم میلادي) یکی از بزرگترین میدانهاي جهان بودهاست .شوالیه ژان شاردن فرانسوي
میدان نقش جهان را زیباترین میدان دنیا دانستهاست. در دوره شاه عباس بزرگ و جانشینان او، این میدان در روزهایی که جشنهاي سلطنتی برپا بود،
محل بازي چوگان، رژه ارتش، چراغانی، و نمایشهاي گوناگون بوده و در سایر روزها محل گردش و خرید مردم بودهاست .دو دروازه سنگی چوگان از آن
دوره هنوز در میدان باقی است که از انجام ورزش چوگان در آن دوره حکایت میکند و قدیمیترین دروازه چوگان دنیاست. طرح این میدان تا جایی در
نحوه اجراي بازي چوگان تأثیر داشتهاست که زمینهاي ورزشی هارلینگام و سایر زمینهاي چوگان معروف، کم و بیش از روي این میدان ساخته شدهاند.
این میدان همچنین محل برگزاري جمعه بازارهاي عظیم بودهاست. یکی از اولین مراسم رسمی که در این میدان برگزار شدهاست، بازگشت پیروزمندانه
امام قلی خان از فتح جزیره هرمز به پایتخت (اصفهان) بودهاست. شاردن نقل میکند که در مواقع جشن، تا پنجاه هزار چراغ در میدان روشن
میشدهاست. شرح مفصل این میدان را جهانگردان نامدار اروپایی مانند شوالیه شاردن، ژان باتیست تاورنیه، پیترو دلاواله، سانسون، انگلبرت کمپفر و
دیگران که از روزگار صفوي به بعد از اصفهان دیدن کردهاند، بهدست دادهاند و همه آنان زیبایی میدان را ستودهاند. پس از پیروزي انقلاب اسلامی، این
میدان محل برگزاري نماز جمعه و اجتماعات سیاسی نیز میباشد. غیر از ابنیهاي که اکنون موجودند، یادبودهاي دیگري نیز در میدان نقش جهان وجود
داشته که به تدریج کاربرد خود را از دست داده و از میان رفتهاند .سرستونهاي مرمرین که احتمالاً از تخت جمشید شیراز به اصفهان آمده بودند
(امروزه یکی به چهلستون منتقل شده و دیگري در موزه ایران باستان تهران قرار دارد)، 110 عراده توپ اسپانیایی (غنیمت فتح جزیره هرمز به وسیله
امام قلی خان)، میله قپق به ارتفاع چهل متر در مرکز میدان (که امروزه به کلی از میان رفتهاست) و نیز بنایی که ساعتی اروپایی در آن نصب شده بوده
از آنجملهاند. همچنین در مجاورت مسجد شیخ لطفاالله، مدرسهاي به نام مدرسه خواجهملک (بعدها مدرسه شیخ لطفاالله) وجود داشته که در زمان
قاجاریه از میان رفتهاست . در دوران قاجاریه میدان و اطراف آن از بین رفته و تخریب شده بود اما در دوران پهلوي تمامی بناهاي پیرامون میدان به
صورت کامل تعمیر و بازسازي شدند. تا امروز کار بازسازي و تعمیر این بناها بصورت مداوم انجام میشود . میدان نقشجهان در تاریخ 8 بهمن 1313 در
فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاست. میدان نقش جهان در اردیبهشت 1358 و جزء نخستین آثار ایرانی میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی
رسیدهاست.اگر گذرتان به اصفهان زیبا افتاد بازدید از اماکن زیر را از یاد نبرید: مساجد شیخ لطف االله شاه جمعه،چهل ستون، عالی قاپو،پل خواجو، سی
و سه پل ، بازار قیصریه،آتشگاه، منارجنبان، میدان عتیق،حمام جارچی،حمام شیخ بهائی، خانه شیخ بهائی،پل چوبی، پل مارنان، توحید خانه، قلعه
سارویه،کاخ هشت بهشت،کلیسا و محله وانگ،مناره باغ قوشخانه،مناره درالضیافه،مناره ساربان،مناره علی،عصارخانه،خانه مشروطه،تالار اشرف،برج
کبوتر خانه،کوه صفه، باغ پرندگان،اکواریوم اصفهان،باغ گلها،باغ موزه پروانه ها،باغ خزندگان،مادي نیاصرم، موزه آب،آرامگاه صائب تبریزي،سراي بدیع،
پارك ناژوان،مناره چهل دختران،عمارت رکیب خانه،آرامگاه خواجه نظام الملک،کاروانسراي عباسی،خانه ملاباشی،خانه امین التجار،خانه بخردي،خانه
دهدشتی، خانه قزوینی ها،خانه حقیقی،خانه شیخ دارالسلام، خانه کیانپور،خانه وثیق انصاري،خانه شهشهانی،خانه سوکیاس،خانه جناب،خانه دکتر
اعلم، مدرسه چهارباغ و.... در همه ایام سال بالاخص بهار و تابستان می توان به اینجا سفر کرد.
نظرات (0)
به یوزبیت؛ خانه محتوا خوش آمدید
یوزبیت، به نویسندگان مستقل این امکان را میدهد که رایگان تولید محتوا کنند و با کمک هوش مصنوعی، محتوای خود را به صورت مؤثر به مخاطبان نمایش دهند.
سایر مقالات نویسنده
جدیدترین مقالات
درباره ما . راهنما . اطلاعیهها . آپدیتها . قوانین . ارتباط با ما
کلیه حقوق این سایت برای یوزبیت محفوظ میباشد.